H κρίση είναι Μία. Ξέσπασε με την κρίση των αμερικανικών ενυπόθηκων δανείων, την κρίση των ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών, το Ελληνικό χρέος, την ύφεση της Ευρωζώνης σήμερα κλπ, ὀμως όλα αυτά, είναι ο τρὀπος εκδήλωσης αυτής της μίας, της ίδιας της βαθιάς κρίσης του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού στο στάδιο της «γήρανσής» του.
Συνεπώς αποτελεί αυταπάτη να θεωρεί κανείς οτι η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση θα ξεπεραστεί αν η Ελλάδα θυσιαστεί.
Αυταπάτη να πιστεύει κανείς οτι η αμερικάνική οικονομία θα αποφύγει τον «δημοσιονομικό γκρεμό» – που χάσκει να καταπιεί μαζί με τα χρηματηστηριακά κεφάλαια και τα παραγωγικά -, αν η Ευρωπαική οικονομία μετατραπεί σε «μαύρη τρύπα» μισθών.
Ή όλοι μαζἰ θα υιοθετήσουμε την εφαρμογή μιας παγκόσμιας οριστικής λύσης, που σημαίνει διαγραφή χρεών στην προοπτική της πλήρους προοδευτικής αναμόρφωσης του οκονομικού μοντέλου παραγωγής,
Ή , για άλλη μια φορά «πόλεμος πατήρ πάντων». Το δεύτερο δεν αφορά τον πόλεμο όπως τον γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Θα αφήσει πίσω του μια εκβαρβαρισμένη ανθρωπότητα.
Οι σημερινοί ηγέτες του κόσμου ας πάψουν να προσποιούνται οτι δεν βλέπουν, οτι δεν ξέρουν. Ας σταθούν όρθιοι μπροστά στην Ιστορία και ας αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Ανοιχτό γράμμα στην συγκυβέρνηση.
Κοινοποίηση: Ελληνικός λαός

Αγαπητοί πολιτικοί αρχηγοί,
Η Αλήθεια υπάρχει. Το ψέμα πρέπει να εφευρεθεί.
Στον προϋπολογισμό (σελίδα 133) που καταθέσατε και ψηφίσατε στην Ελληνική βουλή, στους σχετικούς πίνακες με τις δαπάνες για την καταβολή τόκων, χρεολυσίων και τις εξοφλήσεις βραχυπρόθεσμων τίτλων και εντόκων γραμματίων, αποτυπώνεται με την ψυχρή γλώσσα των αριθμών, ποιός καρπώνεται τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι αυτής της χώρας.
Ας δούμε* τα απολογιστικά στοιχεία, όπως αναγράφονται στους σχετικούς πίνακες :
• Από το 1992 και μετά, δηλαδή την τελευταία 20ετία, ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει σε ντόπιους και ξένους δανειστές, (τις λεγόμενες «Αγορές»*), το ποσό των 772,9 δισ. ευρώ!
• Μόνο από το 2000 και μετά, δηλαδή από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει για τόκους και χρεολύσια μακροπρόθεσμων δανείων το ποσό των 400,5 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, για εξοφλήσεις εντόκων και βραχυπρόθεσμων τίτλων έχει πληρώσει πάνω από 240 δισ. ευρώ. Άθροισμα: 640,5 δισ. ευρώ!
Από δω και πέρα, όπως από κοινού και πραξικοπηματικά εσείς με τους δανειστές συμφωνήσατε, προκειμένου να μπορούμε να ξαναδανειστούμε από τους παραπάνω* αποφασίσατε:
• όσοι ήδη εργάζονται, να αμείβονται με τον ελάχιστο μισθό*,
• Όλες οι δημόσιες υποδομές της χώρας και η γή, που αποφέρουν έσοδα στο κράτος από την χρήση και την εκμετάλλευσή τους, να περάσουν στον έλεγχο ή και την ιδιοκτησία των δανειστών ως εμπράγματες εγγυήσεις έναντι των δανείων που συνάπτονται εφεξής…
• Αυτοί που καταστρέφονται από την κρίση και μετατρέπονται σε άνεργους, ή να «ζούν» σε άσυλα και με συσσίτιο, ή να εγκαταλείψουν τη χώρα, ή να εξασφαλίζουν τα προς το ζήν καταφεύγοντας στην παρανομία, στο κοινό ή οργανωμένο έγκλημα, στο κοινωνικό περιθώριο.
• Οι συνταξιούχοι να “πεθάνουν” μια ώρα αρχύτερα και όσοι εργάζονται σήμερα να φτάσουν στην συνταξιοδότηση κάποια χρόνια αργότερα και με τα μισά λεφτά,
• Το επιστημονικό δυναμικό της χώρας, το σπουδαιότερο άυλο κεφάλαιο που διαθέτει κάθε χώρα, να κεφαλοποιηθεί εκτός της Ελληνικής οικονομίας ελλείψει εθνικής παραγωγικής βάσης,
Ώστε:
• μέχρι το 2020 να τους πληρώσουμε άλλα τόσα
• και αφού τους τα πληρώσουμε κι αυτά, τότε – το 2020 – θα τους «χρωστάμε» κι άλλα τόσα!
Αγαπητοί Αρχηγοί, είναι προφανές:
Η καταχρεωμένη Ελλάδα του ελληνικού λαού δανείζεται για να πληρώνονται τα παλιότερα και τα νεότερα δάνεια της πλουτοκρατίας, με συνέπεια στη συνέχεια να οφείλει ακόμα μεγαλύτερα χρέη στους πιστωτές. Μέσω αυτού του μηχανισμού, επέρχεται «τοκογλυφικός επιπρόσθετος λογαριασμός πάνω σε εκείνο που 20 φορές ως τώρα πληρώθηκε»*.
Αυτή η κατάσταση, όπως γνωρίζετε, δεν αφορά μόνο τη χώρα μας. Είναι μια διεθνής πρακτική του κεφαλαίου.
Μπροστά σ’ αυτήν την πραγματικότητα υποχρεωθήκατε να αποκαλύψετε στον λαό το πραγματικό σας πρόσωπα, για ποιόν κυβερνάτε, τίνος τα συμφέροντα υπηρετείτε.
Την πλήρη αφοσίωσή σας στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της ολιγαρχίας, την μαρτυρά η πλήρης υποταγή σας σε όλες τις αξιώσεις των δανειστών.
Δεν είχατε τον παραμικρό ενδοιασμό, από κοινού με τους δανειστές να εκβιάσετε ανοιχτά το λαό με πείνα σε περίπτωση που δεν υποταχθεί.
Εσεἰς, οι εκλεγμένοι με υποσχέσεις για καλύτερες μέρες, εκβιάζετε το λαό που σας εξέλεξε με πείνα!
Πλήρως υποταγμένοι στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα ψάχνετε μαζί τους τον καλύτερο τρόπο που θα εξασφαλίσει την πληρωμή τους: Με «αποπληρωμή», με «επιμήκυνση», με «κούρεμα»…
Εν τω μεταξύ η Χώρα παραλύει. Ο λαός υποφέρει.
Σας αποκαλούν διεφθαρμένους, ψεύτες, κλέφτες,…αλλά εσάς δεν ιδρώνει το αφτί σας. Συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια!
Ίσα ίσα, πουλάτε περισσότερη τρέλα: ανερυθρίαστα, υπόσχεστε στο λαό ότι οι θυσίες δεν θα πάνε χαμένες. Ότι χάριν σ’ αυτές τις θυσίες, σώσατε τη Χώρα από την Χρεοκοπία.
Τους δανειστές σώσατε από την Χρεοκοπία, όχι την Χώρα!
Η Χώρα είναι στα πρόθυρα της απόλυτης καταστροφής, ο λαός στο δρόμο της απόλυτης εξαθλίωσης κι εσείς….καμαρώνετε ότι σώσατε τη Χώρα!!!
11 φορές μέχρι σήμερα «σώσατε» την Χώρα!
Είναι καιρός, η Χώρα να σωθεί από εσάς!
Τίποτα δεν έχετε να προσφέρετε στον λαό της εκτός από μόνιμη λιτότητα και νέα δάνεια, που το βάρος τους θα γίνει αβάσταχτο, καταδικάζοντας και τις επόμενες γενιές σε φόρου υποτελείς σε σας και στους Δανειστές.
Είναι φανερό ότι ο λαός πρέπει άμεσα να σας αφαιρέσει την εξουσία διακυβέρνησης της χώρας.
Πριν την καταστήσετε εκτός από αποικία, ολοκληρωτικά ανάπηρη, χωρίς ελπίδα να ξανασταθεί στα πόδια της.
Ελληνικέ λαέ,
Μια άλλη κυβέρνηση είναι απαραίτητη σήμερα.
Που θα παλέψει με το λαό για την προκοπή του Λαού αντί να τον παραδώσει αλυσοδεμένο και πνιγμένο στα χρέη στους δανειστές.
Μια τέτοια κυβέρνηση πρέπει:
• Να παύσει άμεσα την καταστροφική διαδικασία της εσωτερικής υποτίμησης της χώρας και να εξασφαλίσει την αξιοπρεπή βιωσιμότητα του Λαού κατά προτεραιότητα έναντι της βιωσιμότητας του Χρέους.
Στην Ευρώπη ζούμε που να πάρει ο Διάβολος! Στον 21ο αιώνα! Και συζητάμε για πείνα!
• Να επισπεύσει την ήδη αποφασισμένη διαγραφή μέρους του χρέους σε μεγαλύτερο ποσοστό ακόμη κι αν χρειαστεί να προχωρήσει σε μονομερή διαγραφή και να απαιτήσει την σύνδεση της αποπληρωμής των λοιπών χρεών με την χρηματοδότηση πολιτικών ανάπτυξης.
• Να προχωρήσει σε παραγωγικές αναδιαρθρώσεις που δημιουργούν πραγματικό πλούτο (ενέργεια, υπέδαφος, νέες τεχνολογίες, τουρισμός, αγροτική και κτηνοτροφική ανασυγκρότηση).
• Να συστήσει Εθνικό Χρηματοδοτκό φορέα (επενδυτικό fund) δημοσίου συμφέροντος με σκοπό την χρηματοδοτική υποστήριξη επενδυτικών σχεδίων στην παραπάνω κατεύθυνση.
• Να αναθεωρήσει την σκοπιμότητα συμμετοχής της χώρας σε στρατιωτικούς συνασπισμούς (ΝΑΤΟ, Διεθνή «ειρηνευτική» δύναμη κ.α) που μόνο δαπάνες, δεινά, υποχρεώσεις και εξαρτήσεις φορτώνουν την οικονομία και την πολιτική της χώρας.
• Να προχωρήσει στις κατάλληλες συμμαχίες που διασφαλίζουν την ειρηνική συνύπαρξή μας με τις γειτονικές χώρες.
• Να εμπνεύσει στα νιάτα της χώρας ένα νέο σύγχρονο και μοντέρνο πατριωτισμό: η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας να γίνει έργο δικό της, σε συνθήκες ειρήνης και συνεργασίας με όλους τους λαούς και οι καρποί αυτής της ανάπτυξης να αποδίδονται άμεσα και καθολικά στην ολόπλευρη υλική, πνευματική, και κοινωνική ανάπτυξη του Λαού.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι το πρόβλημά μας δεν είναι η Τρόικα.
Οι λογιστές της Τρόικας την δουλειά τους κάνουν. Υπάλληλοι είναι των δανειστών. Δεν ξέρουν κανέναν εδώ. Ούτε υπουργούς, ούτε διευθυντές ούτε και τους νοιάζει. Έρχονται σαν επικυρίαρχοι απέναντι σε μια δουλική και πλήρως εξαρτημένη από δάνεια κυβέρνηση. Η δύναμη που φαίνεται να έχουν, εδράζεται αφενός στο ποιούς εκπροσωπούν και αφετέρου στην πλήρη παράδοση της κυβέρνησης στις απαιτήσεις τους για παροχή στοιχείων και κρίσιμων πληροφοριών*.
Η πολιτική τους είναι το αποτέλεσμα παραδοχών και προβλέψεων που βασίζονται στην υπόθεση ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν όπως έχουν προβλεφθεί σε ένα μέλλον που κανείς δεν ξέρει, που κανείς δε μπορεί να προβλέψει.*
Γι αυτό είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Γι’ αυτό τα νέα μέτρα σε βάρος του λαού και το ξεπούλημα της χώρας όσο συνεχίζεται αυτή η πολιτική είναι προαποφασισμένα. Όλοι το ξέρουν αυτό.
Συνεπώς όλα, τα πάντα, αυτήν την στιγμή είναι αναδιαπραγματεύσιμα.
«Τα πάντα ρεί». Η Ζωή υπάρχει εκεί που υπάρχει κίνηση, αλλαγή!
Οι διαρκώς μεταβαλλόμενοι συσχετισμοί δυνάμεων, η διαρκής δημιουργία ρηγμάτων και αντιθέσεων ανάμεσα στους μεγάλους παίκτες, μας δίνουν την δυνατότητα, έχοντας μια μετριοπαθή φιλειρηνική στρατηγική στην ασταθή περιοχή μας να παίξουμε καθοριστικό και σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή.
Δεν χρειάζεται να φοβίζουμε κανέναν ούτε και να φοβόμαστε κανέναν.
Χρειάζεται να ξέρουμε τι θέλουμε και να το καταστήσουμε σαφές σε όλους.
Οι δανειστές μας έχουν το «μαχαίρι».
Εμείς έχουμε το «πεπόνι».

Μετά τιμής,
Κανετάκης Γιώργος

*Η οικονομική ολιγαρχία κρύβεται πίσω από την αόριστη λεξούλα «Αγορές».
*Β.Ι.Λένιν – Ιμπεριαλισμός: Το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού.
*Κατά παράβαση κάθε έννοιας δικαίου και κατάφωρης παραβίασης της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των Ελλήνων πολιτών, η ξενόδουλη κυβέρνησή μας παραδίδει προσωπικά στοιχεία του λαού άμεσα είτε έμμεσα στην διάθεση των δανειστών.
*Κανένα υπόδειγμα οικονομικών προβλέψεων δεν έχει καταφέρει ποτέ ως τώρα να επαληθευθεί επαρκώς.
*Αναγκαίος μισθός ορίζεται το ποσό που είναι το ελάχιστο αναγκαίο ώστε να μπορεί να αναπαραχθεί η ζωντανή εργασία.
Να μπορούν δηλαδή οι εργαζόμενοι να πηγαίνουν για δουλειά (να έχουν τα απαραίτητα χρήματα για τροφή και νερό, να έχουν κάπου να μένουν για να ξεκουράζονται έστω λίγο και να αποδίδουν στη δουλειά, να έχουν κάτι να φοράνε για τη δουλειά, να αναθρέφουν στοιχειωδώς τυχόν παιδιά που έχουν ώστε να αναπληρώνεται η φυσική φθορά της εργατικής τάξης, να μπορούν να πληρώσουν το ρεύμα για να βλέπουν τηλεόραση ώστε κάθε σκέψη αντίστασης ή αλλαγής να θεωρείται μάταιη, καύσιμα ή εισιτήριο για να πάνε στη δουλειά κλπ).
*Στοιχεία από την εφημερίδα ”Ριζοσπάστης”

Πρώτα απ’ όλα οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Σπύρο Κλάδη και το βιβλιοπωλείο “Έκφραση” για την ευγενική παραχώρηση του εν λόγω βιβλίου σε μένα προκειμένου να προχωρήσω σ’αυτήν την εργασία.
Σπύρο, ευχαριστώ!
Στο δια ταύτα τώρα:
Προλογίζοντας το βιβλίο του “ Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ “, ο Κος Ρουμελιώτης*, οριοθετεί ως σκοπό του την αντικειμενική καταγραφή και έκθεση των γεγονότων που οδήγησαν την χώρα μας στα μνημόνια ώστε να αξιοποιηθούν οι πληροφορίες και τα δεδομένα που παραθέτει για ιστορικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Ξεκινάει με μια καθοριστική παρατήρηση ο Κος Ρουμελιώτης γράφοντας χαρακτηριστικά:
”Aποδεχόμενη η κυβέρνηση τους όρους αναχρηματοδότησης του χρέους”…”παραχώρησε σε μεγάλο βαθμό την δημοσιονομική και όχι μόνο κυριαρχία της στους δανειστές της” και συνεχίζει διαπιστώνοντας ότι “η χώρα εξαναγκάστηκε να δεχτεί τους αυστηρούς όρους” που της επιβλήθηκαν από τους δανειστές της με αποκορύφωμα το “νέο-αποικιοκρατικό ειδικό λογαριασμό στον οποίο δεσμεύονται οι φορολογικοί πόροι της χώρας ώστε να αποπληρώνει κατά προτεραιότητα τους δανειστές της. Έτσι η Ελλάδα μετατράπηκε σε μια σύγχρονη αποικία των δανειστών της.”
Φόρου υποτελείς λοιπόν οι Έλληνες στους Ἑταίρους μας…και η “σκληρή διαπραγμάτευση” που τάχα κάνουν οι προσφάτως συνεταιρισθέντες ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ αφορά φαίνεται το εύρος και τη διάρκεια της υποτέλειας μας…
Αναφερόμενος στον ρόλο αφενός του ΔΝΤ και αφετέρου της Ευρωζώνης και τις μεταξύ τους διαφορές και αντιθέσεις σε σχέση με την αντιμετώπιση του Ελληνικού ζητήματος, εκτιμά πως αυτές είναι το αποτέλεσμα των διαφορετικών συμφερόντων και ρόλων που εκφράζουν και υπηρετούν:
Από τη μια μεριά το ΔΝΤ εποπτεύει, συντονίζει και ασκεί πολιτικές που στοχεύουν στην διασφάλιση και διατήρηση της παγκόσμιας οικονομικής σταθερότητας. Εἰναι ο Θεματοφύλακας και εκφραστής των συνολικών συμφερόντων της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ…
Από την άλλη, η Ευρωζώνη υπηρετεί τα ιδιαίτερα και αυτοτελή Εθνικά συμφέροντα της Ευρωπαικής οικονομικής ελίτ.
Κατά συνέπεια οι υπαρκτές διαφορετικές και συγκρουόμενες πολιτικές τους στο Ελληνικό ζήτημα, αποτελούσαν το ρήγμα συμφερόντων πάνω στο οποίο θα μπορούσε η Ελληνική διαπραγματευτική τακτική να αξιοποιήσει τις υπαρκτές συγκρούσεις των ιδιαίτερων οικονομικών συμφερόντων των πιστωτών προς όφελος της Χώρας μας. Κάτι το οποίο δεν έκανε διότι δεν υπήρξε καμία διαπραγματευτική τακτική.
Γράφει χαρακτηριστικά: ”H Ελληνική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι τυχόν άρνηση της Ευρωζώνης να στηρίξει την Ελλάδα θα είχε καταστρεπτικές συνέπειες όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρωζώνη …Το μόνο που ενδιέφερε τη Γαλλία και την Γερμανία ήταν να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των Τραπεζών τους, η έκθεση των οποίων σε ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου, ξεπερνούσε τα 76 δις ευρώ το Δεκέμβρη του 2009.”
Προχώρησαν δε στην αναχρηματοδότηση του Ελληνικού χρέους μόνο αφού εξασφάλισαν ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει μ’αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο ποσοστό των ομολόγων που κατείχαν κυρίως οι Γαλλογερμανικές τράπεζες.
Έβγαλαν χρήματα από τη μια τσέπη και τα έβαλαν στην άλλη δηλαδή…
Αλλά όχι μόνο αυτό!
”Ενώ οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης δανείζονται από τις αγορές με χαμηλότερο επιτόκιο για να αναχρηματοδοτήσουν το Ελληνικό χρέος, η χώρα μας θα πρέπει να καταβάλλει στους Εταίρους της επιτόκιο 5%.”
Αυτή η ληστρική και εξευτελιστική συμπεριφορά των “Eταίρων” μας, βαφτίζεται νυχθημερόν από την εξαγορασμένη στο σύνολό της δημοσιογραφική ελίτ και τα διαπλεκόμενα τηλεοπτικά κανάλια, ραδιόφωνα, εφημερίδες, περιοδικά και blogs που υπηρετεί, ως “πακέτο στήριξης” , “πακέτο βοήθειας”, και άλλες γλυκές λεξούλες… που κρύβουν τον ωμό και εγγενή τοκογλυφικό χαρακτήρα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που έχει αναγάγει την απάτη σε επιστήμη.

Η διαπραγματευτική ανικανότητα και η πολιτική και οικονομική ομηρία του Ελληνικού κατεστημένου παρέδωσε τη Χώρα άνευ όρων στους Δανειστές. Αυτό είναι πια ολοφάνερο.
Κατά συνέπεια, πιστεύω ότι οι ποινικές και Συνταγματικές ευθύνες ὀσων κυβερνητικών και υπηρεσιακών παραγόντων είτε από δόλο είτε από αμέλεια είτε από επαγγελματική και πολιτική ανεπάρκεια, χειρίστηκαν κατά τρόπο που έχει βλάψει ανεπανόρθωτα τα ζωτικά συμφέροντα της χώρας και των πολιτών της, είναι διαρκείς και δεν παραγράφονται μέχρι να εκδικαστούν και να αποδοθούν.
Στην παρουσίαση των γεγονότων ο Κος Ρουμελιώτης κάνει πολύ συχνές αναφορές στην ιδιαίτερα θερμή και φιλική σχέση του με τον Κο Στρος Καν και τις επίμονες παραινέσεις του, ως επικεφαλής εκείνη την περίοδο του ΔΝΤ προς την Ελληνική κυβέρνηση, να θέσει εξ αρχής στην Ευρωπαική επιτροπή το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους της, διαβεβαιώνοντας τον Κο Ρουμελιώτη ότι αυτή της η θέση θα τύχαινε της υποστήριξης και συνεργασίας του ΔΝΤ και του ιδίου.
Στην συνέχεια όμως παρατηρεί: “Το ΔΝΤ δεν επέμεινε στην άμεση αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους λόγω των επιπτώσεών της στις Γαλλογερμανικές Τράπεζες όσο και λόγω της πιθανής μόλυνσης της Ισπανίας και Ιταλίας…
Αποδέχτηκε έτσι (το ΔΝΤ) το υψηλό επιτόκιο δανεισμού(5%) της Ελλάδας από την Ευρωζώνη όπως είχε απαιτήσει η Γερμανία…”
Συνοψίζοντας τις σκέψεις του και αφού περιγράφει αναλυτικά όλο το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Ε.Ε και το ΔΝΤ, καταλήγει: ”Δυστυχώς όμως, το ΔΝΤ δεν επέμεινε μέχρι τέλους στις απόψεις του και η Ευρωζώνη κατάφερε να περάσει τους δικούς της στόχους…Ο εκβιασμός των «σκληρών» της Ευρωζώνης (Γερμανών, Ολλανδών, Αυστριακών και Φινλανδών) αποδεἰχτηκε αποτελεσματικός…”
Αναφερόμενος ειδικότερα στο μνημόνιο ο Κος Ρουμελιώτης παρατηρεί: “Οι ωραιοποιημένες υποθέσεις εργασίας της Τρόικας για την ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας το 2012 και την επιστροφή της χώρας στις Αγορές το 2011 έπεισαν την κυβέρνηση του Γ.Α.Παπανδρέου να αποδεχτεί τους αυστηρούς όρους του μνημονίου.”
Υπήρχαν “υπέρ” και “κατά” σ’αυτήν την επιλογή.
Στα “υπέρ” συγκαταλέγονταν η αποφυγή της χρεοκοπίας, …η σταθερότητα του Τραπεζικού συστήματος, …η εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών που καμιά κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να προωθήσει…”
Στα “κατά” συγκαταλεγόταν…“οι ελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει η εσωτερική υποτίμηση…και ακόμη κι αν εφαρμόζονταν ΟΛΑ όσα προέβλεπε το μνημόνιο, δεν θα εξασφαλιζόταν η βιωσιμότητα του Δημοσίου χρέους.”
Συνοψίζοντας την κριτική του στο μνημόνιο προβαίνει χωρίς περιστροφές σε μια κατηγορηματική διαπίστωση:
”Το μνημόνιο ήταν ένα μέσο για να μετατραπεί το χρέος της Ελλάδας σε Ιδιώτες σε χρέος προς Κυβερνήσεις.”
Αυτή είναι η σημαντικότερη παρατήρηση που αποκαλύπτει την οργανική σύμφυση πολιτικής και οικονομικής ελίτ σήμερα: Η πολιτική ελίτ υπηρετεί ανοιχτά πλέον την οικονομική ελίτ μεταφέροντας τις όποιες ζημιές προκύπτουν από τον κερδοσκοπικό παροξυσμό του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στις κοινωνίες μέσω της φορολογίας και των λεγόμενων προγραμμάτων “δημοσιονομικής προσαρμογής”, λιτότητας δηλαδή.
“Το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο”,…όπως λέει ο λαός μας.
Ανοίγω εδώ μια παρένθεση προκειμένου να τεκμηριώσω την παραπάνω μου άποψη.
Το μηχανισμό εκδήλωσης της κρίσης και γιατί κάτι τέτοιο συμβαίνει νομοτελειακά, θα το εξηγήσω αμέσως τώρα ξεκαθαρίζοντας ότι η κερδοσκοπία δεν δημιουργεί την κρίση αλλά προκαλεί το ξέσπασμά της:
“Στον κόσμο δεν υπάρχει ούτε ένα γεύμα δωρεάν”.
Μ’ αυτό το “τσιτάτο” ξεκινούσε η “Εισαγωγή στην Οικονομική επιστήμη” του Samuelson που διδάχτηκα στο πρώτο έτος της ΑΒΣΘ.
Σ’όλες τις εποχές των μεγάλων κρίσεων παρόλο που πλήττονταν όλοι οι κλάδοι της βιομηχανίας και του εμπορίου, κάθε φορά ξεχώριζε και κυριαρχούσε η κερδοσκοπική μανία σ’ένα συγκεκριμένο κλάδο, προσδίδοντας έτσι στην εποχή τον χαρακτήρα της και τον τόνο της.
Η κρίση της εποχής μας ξέσπασε σαν κρίση των ενυπόθηκων δανείων στην Αμερική το 2007 που ήταν το αποτέλεσμα τις έξαλλης κερδοσκοπίας στις τιμές γης και ακινήτων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.Το μέγεθος και η φύση της δημιούργησε τους υλικούς όρους κατάρρευσης του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Προκειμένου να αποφευχθεί μια τέτοια εξέλιξη η κρίση του Τραπεζικού τομέα μετατράπηκε από τις κυβερνήσεις σε κρίση Δημοσίου χρέους αγοράζοντας τις ζημιές των τραπεζών και φορτώνοντάς τις μέσω των δημοσίων δαπανών στους φορολογούμενούς τους.
Αν τις τυχόν ζημιές των Τραπεζών και των Εμποροβιομηχανικών κολοσσών δεν τις πληρώνουν οι μέτοχοί τους και βασικά η διοίκησή τους που είναι οι μεγαλομέτοχοι (Μεγαλοβιομήχανοι και μεγαλοτραπεζίτες), – οι μικρομέτοχοι, που μπορεί να είναι από χιλιάδες μέχρι εκατομμύρια, ιδέα δεν έχουν τι κάνει και τι αποφασίζει η διευθυντική ομάδα και τα ανώτερα στελέχη όχι μόνο των τραπεζών αλλά κάθε μεγάλης επιχείρησης – το μόνο που ενδιαφέρει τους μικρομετόχους είναι το μέρισμα και η αξία των μετοχών τους και όταν ψηφίζουν, ψηφίζουν ότι τους προτείνει η Διοίκηση, – ὀταν λοιπόν η Εταιρική γραφειοκρατία γνωρίζει λόγω του «γάμου» βιομήχανων-εμπόρων-τραπεζιτών ότι όλες οι αγορές είναι υπερκορεσμένες με εισαγωγές, ότι όλα τα στρώματα της τάξης των ιδιοκτητών έχουν τραβηχτεί στη δίνη του κερδοσκοπικού πυρετού, τότε παίζει κυριολεκτικά στον τζόγο των διεθνών αγορών δημιουργώντας φούσκες, αποσκοπώντας στον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό και όταν με τα υπερκέρδη που καρπώνεται από τις απάτες που οι ίδιοι στήνουν με τις εξαγορές, τις συμμετοχές, τις offshore, τις θυγατρικές κ.α καταφέρνουν να εξαγοράζουν το πολιτικό προσωπικό των κυβερνήσεων, υπηρεσιακούς παράγοντες, την εργατική και δημοσιο-υπαλληλική αριστοκρατία που δημιουργούν , τότε, όταν η φούσκα δεν χωρά άλλον αέρα και σκάσει, τότε φροντίζουν να ξεφορτωθούν τις ζημιές από την μέθη της αλλόγιστης και χωρίς αίσθηση κινδύνου κερδοσκοπίας τους και να τις φορτώσουν μέσω του μηχανισμού του δημοσίου Χρέους στις πλάτες των φορολογουμένων όλων των χωρών. Ξέρουν ότι δεν θα πληρώσουν αυτοί.
Άλλωστε είναι πολύ λίγοι και θα πρέπει να πληρώσουν πάρα πολλά. Δεν έχει σημασία όμως τι πρέπει…
Είναι πιο βολικό γι’αυτούς, πάρα πολλοί να πληρώσουν από λίγα… Μοιρασιά δεν θέλετε κύριοι? Λαικό καπιταλισμό δεν ονειρεύεστε? Ελάτε λοιπόν να μοιραστείτε τη ζημιά!!!
Και μην δυσανασχετείτε! Αργότερα, όταν με τις θυσίες σας θα έχετε σώσει την χώρα (εμάς δηλαδή…) δεν θα σας ξεχάσουμε… Άλλωστε μέχρι τότε θα έχετε συνειδητοποιήσει τις αρετές της λιτότητας και θα μας αναγκάσετε να ξοδέψουμε πάλι ένα σωρό λεφτά για να σας ψήσουμε να ξαναξοδέψετε και να ξαναδανειστείτε ώστε να βγάλουμε κι εμείς οι καημένοι κανένα φράγκο ξανά από σας αντί να ψάχνουμε στην άκρη του κόσμου να βρούμε ευκαιρίες για κέρδη. Εμείς αγαπάμε την Ελλάδα και θέλουμε να ζούμε από τους Έλληνες καταναλωτές…

Κλείνοντας αυτήν την δική μου παρένθεση, ας επιστρέψουμε στα γραφόμενα από τον κύριο Ρουμελιώτη, ο οποίος δεν διστάζει να “καρφώσει” ανοιχτά τον Λουκά Παπαδήμο αναφερόμενος στην στάση του απέναντι στο θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους – σε αντίθεση με την δική του στάση στο ΔΝΤ όπου, όπως διαβεβαιώνει, υπερασπιζόταν και προωθούσε τις Ελληνικές Θέσεις – γράφοντας χαρακτηριστικά: ”Σημαντικό ρόλο στην αποτροπή της αναδιάρθρωσης του χρέους διαδραμάτισε και ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας Λουκάς Παπαδήμος ο οποίος εξέφραζε την θέση της Ε.Κ.Τ.”
“Αν η αναδιάρθρωση του χρέους είχε γίνει το 2010 τότε με κούρεμα 30% θα είχαν διαγραφεί 81 από τα 190,7 δισ. που χρωστούσαμε και το χρέος θα έπεφτε στο 80% του τότε ΑΕΠ. Αντίθετα ελήφθησαν σκληρά μέτρα που οδήγησαν σε εντεινόμενη ύφεση, με μείωση του ΑΕΠ και εκτόξευση του χρέους”.
Δεν διστάζει επίσης ο Κος Ρουμελιώτης να εκτιμήσει ότι η Χώρα βρίσκεται στο στόχαστρο του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης “…ο οποίος προετοιμάζει το έδαφος για την Πτώχευση και την εθελοντική έξοδο της χώρας μας από το ευρώ.” Εκτιμά επίσης πως “…αργά ή γρήγορα θα τεθεί το ζήτημα μιας δεύτερης αναδιάρθρωσης του χρέους στην οποία θα συμμετέχει και ο επίσημος τομέας αυτήν την φορά.” Και αναρωτιέται: “Θα δεχτούν άραγε οι κυβερνήσεις να χαρίσουν στην Ελλάδα μέρος των δανείων που της παραχώρησαν ή θα προτιμήσουν να την εξωθήσουν εκτός Ευρωζώνης, έστω και αν αυτό συνεπάγεται την Πτώχευσή της και την απώλεια ακόμη μεγαλύτερου ποσοστού των δανείων προς την Ελλάδα?”
Ο Κος Ρουμελιώτης αποφεύγει να διακινδυνεύσει μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.
Κάνει όμως μια εκτίμηση κλείνοντας το βιβλίο του σχετικά με το μέλλον της Ευρωζώνης και τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα αναφέροντας σχετικά: “ίσως οι ραγδαίες εξελίξεις που ζούμε την τελευταία περίοδο να επιταχύνουν τις διεργασίες για την αποσύνθεση και την ανασύσταση της Ευρωζώνης στο πλαίσιο “δύο ταχυτήτων” : μια για τις χώρες της περιφέρειας και μια άλλη για τις χώρες του σκληρού πυρήνα.”
Πιστεύει ότι η Ελλάδα πρέπει να παλέψει για την παραμονή της στην Ευρωζώνη ώστε στην περίπτωση που η Ευρωζώνη αναγκαστεί να αναδιαρθρωθεί σε “δύο ταχύτητες” να ενταχθεί κι αυτή στην λύση που θα εξασφαλιστεί και για τις άλλες ευάλωτες χώρες της περιφέρειας.
Αρκετά προσεκτικός ο Κος Ρουμελιώτης όπως κάθε Οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, είναι “ναι μεν, αλλά”…
Ενώ λοιπόν εκτιμά ότι η Ελλάδα πρέπει να μείνει στην Ευρωζώνη, την ίδια στιγμή αποδεσμεύει την λύση του Ελληνικού προβλήματος από το μονόδρομο της ακολουθούμενης μνημονιακής πολιτικής και της πάση θυσία παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη τονίζοντας σχετικά ότι η επίλυση του προβλήματος της χώρας …«θα είναι επώδυνη και θα απαιτήσει μακροχρόνιες προσπάθειες είτε εντός είτε εκτὀς ευρωζώνης, είτε με μνημόνια είτε χωρίς αυτά.»
Προφυλάσσει έτσι και διαφυλάσσει την επιστημονική και ακαδημαική του υστεροφημία.

Κλείνοντας την κριτική παρουσίαση του ενδιαφέροντος αυτού συγγράμματος του κυρίου Ρουμελιώτη στην οποία συμπεριέλαβα και δικά μου σχόλια, απόψεις και παρατηρήσεις, επιθυμώ να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις γραμμένες εκατό χρόνια πριν, αλλά πάντα επίκαιρες, σχετικά με αντίστοιχες οικονομικές κρίσεις:
“…Η ατομική ιδιοκτησία που στηρίζεται στην εργασία του μικρονοικοκύρη, ο ελεύθερος ανταγωνισμός, η δημοκρατία – όλα τούτα τα συνθήματα, που μ’ αυτά οι καπιταλιστές και ο Τύπος τους εξαπατούν τους εργάτες και τους αγρότες, ξεπεράστηκαν πια πολύ. Ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε σε παγκόσμιο σύστημα αποικιακής καταπίεσης και χρηματιστικής κατάπνιξης της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού της γης από μια χούφτα «προηγμένες» χώρες. Και το μοίρασμα αυτής της «λείας» γίνεται ανάμεσα σε 2-3 ληστές με παγκόσμια δύναμη, οπλισμένους ως τα δόντια (Αμερική, Γαλλία, Γερμανία), που τραβούν όλη τη γη στον πόλεμο τους για το μοίρασμα της λείας τους.”
Το παραπάνω απόσπασμα και μια πλήρη ανάλυση των σύχρονων οικονομικών φαινομένων μπορεί να τα βρεί ο αναγνώστης που θέλει να εμβαθύνει στην επιστημονική οικονομική και πολιτική ανάλυση του αιώνα μας στο βιβλίο “Ιμπεριαλισμός:Το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού” του Β.Ι. Λένιν.

30 Οκτώβρη 2012
Φιλικά, Κανετάκης Γιώργος

* Ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και έχει αναλάβει τη θέση του αναπληρωτή εκτελεστικού διευθυντή.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Σουέζ της Αιγύπτου. 18 Αυγούστου του 1947. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στη Γαλλία. Παντρεμένος, με μία κόρη.
Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Παρισιού ΙΙ, διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Παρισιού Ι και πτυχιούχος της Σορβόνης. Διατέλεσε διαδοχικά ερευνητής και καθηγητής στο Κέντρο Σύγχρονων Οικονομικών Μεθόδων στο Παρίσι, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών στην Αθήνα και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Από τη θέση του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πειραιά παραιτήθηκε το 1989 για να εκλεγεί μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, οργάνωσε, ως σύμβουλος του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Ξενοφώντα Ζολώτα, την Υπηρεσία Ελέγχου των Εισαγωγών και Εξαγωγών και διηύθυνε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Νομισματικών και Πιστωτικών Θεμάτων του Υπουργείου Συντονισμού. Ταυτόχρονα πραγματοποίησε, για λογαριασμό των Ηνωμένων Εθνών, διάφορες αποστολές σε αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να συμβουλεύσει τις κυβερνήσεις τους σε θέματα σχετικά με τις δραστηριότητες των πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Διατέλεσε σύμβουλος του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στη Βουλή των Ελλήνων και μέλος όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ κατά την περίοδο 1981-1989 και συγκεκριμένα: υφυπουργός Συντονισμού, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, υπουργός Εμπορίου και υπουργός Εθνικής Οικονομίας.

Απέναντι στην χυδαία οικονομική ανάλυση, η οποία δεν απαντά επιστημονικά ούτε στο τι, ούτε στο πώς, ούτε στο γιατί του οικονομικού γίγνεσθαι…
Απέναντι στην προσπάθεια να ξεγελαστεί και να εξαναγκαστεί ο λαός να αποδεχτεί να ζεί σε μια κατάσταση όπου, ”…συνεσταλμένος, διστακτικός, θα φέρνει στην αγορά για να πουλήσει, το ίδιο το τομάρι του, χωρίς να περιμένει τίποτα άλλο πια από το γδάρσιμο”
Απέναντι στην κατάντια και την αλλοτρίωση της οικονομικής επιστήμης, που αποδέχεται την κυριαρχία της νεκρής ύλης (χρήμα), πάνω στον ζωντανό άνθρωπο!
Απέναντι στη μερίδα των αχρείων πολιτικών που υπηρετούν τη διεθνή και ντόπια διαπλοκή, στους κρατικοδίαιτους δήθεν επιχειρηματίες, στη δημοσιο-υπαλληλική αριστοκρατία που μοιράστηκε με τους πρώτους και τους δεύτερους τα λάφυρα της κυβερνητικής εξουσίας σε βάρος του λαού…
Απέναντι στην πραγματοποιούμενη εξαθλίωση της λαικής οικογένειας, που η ντόπια και ξένη οικονομική ολιγαρχία με τα παπαγαλάκια τους την παρουσιάζουν ως μοιραία και μοναδική επιλογή, απέναντι στην αισχρή και ωμή απειλή του λαού με το φάσμα της πείνας, χρειάζεται σκληρή πάλη, θεωρητική, ιδεολογική, συνδικαλιστική και πολιτική, για να αποκαλυφθούν στα μάτια του λαού η φύση της οικονομικής κρίσης και η σχέση της με το σύστημα παραγωγής , το ξεγύμνωμα του μύθου περί θυσιών που δεν θα πάνε χαμένες, η πολιτική και η φύση του κράτους , οι ιστορικά, υλικοτεχνικά και κοινωνικά ώριμες συνθήκες μετάβασης της κοινωνίας σε ένα νέο , ανώτερο επίπεδο οργάνωσης της παραγωγής και της σχέσης του ανθρώπου με τον άνθρωπο και τη φύση.
Σε προηγούμενο άρθρο μου έκανα μια παρουσίαση της έννοιας του πλασματικού κεφαλαίου όπως το ανέδειξε και το ανέλυσε ο Κ.Μαρξ.
Θα δούμε σήμερα, στη βάση αυτής της ανάλυσης, το μηχανισμό γέννησης του δημοσίου χρέους, για να αποδείξουμε γιατί η εξαθλίωση στην οποία οδηγούνται οι εργαζόμενοι της χώρας μας και λίγο πολύ κάθε χώρας, ὀχι μόνο δεν δημιουργούν τους όρους για την βελτίωση της θέσης τους στο μέλλον, αλλά ίσα ίσα, η εξαθλίωσή τους είναι η προυπόθεση για την παράταση ζωής των χρεοκοπημένων κεφαλαιοκρατών, για την διατήρηση της κυριαρχίας τους με τον ωμό εκβιασμό: δουλέψτε πιο σκληρά, δουλέψτε με την ελάχιστη αμοιβή, πληρώστε περισσότερα ξεπουλώντας οτι αποκτήσατε, ώστε με εγγύηση την ίδια την παραγωγική ζωή και την γή σας, να συνεχίσουμε να ζούμε παρασιτικά, να πλουτίζουμε από τα έντοκα δάνεια που δίνουμε αντί για φόρο στην κυβέρνησή σας και όλες τις κυβερνήσεις και χάρη σ’ αυτά τα δάνεια, να συνεχίσετε να ζείτε για να υπηρετείτε την οικονομία μας, αυτό το οικονομικό σὐστημα που απομυζά από τον εργαζόμενο κάθε ικμάδα από την δημιουργική εργασία, το ταλέντο και τις ικανότητές του και τον παραδίδει υποβαθμισμένο σε ζώο, προορισμένο να δουλεύει για να καλύψει τις στοιχειώδεις ανθρώπινες ανάγκες του.
Είπαμε λοιπόν στο προηγούμενο άρθρο οτι «…η δημιουργία πλασματικού κεφαλαίου είναι αναγκαία για την επιβίωση του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, η ανάπτυξη μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν δυνατή μόνο χάρη στη διεθνή συμφωνία να χρησιμοποιηθεί το δολάριο ως μέσο του διεθνούς εμπορίου και την εξουσιοδότηση της αμερικάνικης κυβέρνησης να τυπώνει όσα δολάρια ήταν αναγκαία για να ανοικοδομηθεί ο καπιταλισμός στην Ευρώπη”.
Πίσω όμως από την αθώα πρόθεση να γίνει δυνατή η ανάπτυξη με την χρήση του δολαρίου ως μέσο του διεθνούς εμπορίου, στην πραγματικότητα υπήρξε μια πολύ πιο ύπουλη ανάγκη του χρηματιστικού κεφαλαίου: Η αστική τάξη και οι κυβερνήσεις της, μετά την κρίση του ’29-’30 εγκατέλειψαν τον λεγόμενο» κανόνα του χρυσού» που ρύθμιζε την ποσότητα χρήματος που κυκλοφορούσε σε κάθε χώρα ανάλογα με τα πραγματικά περιουσιακά της στοιχεία.
Εκχωρώντας η Αμερικανική κυβέρνηση στην Ομοσπονδιακή τράπεζα (την γνωστή FED)* το δικαίωμα να τυπώνει «όσα δολάρια είναι αναγκαία», στην πραγματικότητα έδωσε την δυνατότητα στο χρηματιστικό κεφάλαιο, στους τραπεζίτες, να χρησιμοποιήσουν το τραπεζικό σύστημα σαν εργαλείο ατελείωτης πιστωτικής επέκτασης.
Δημιούργησαν χάρτινα αποθεματικά υπό την μορφή κρατικών ομολόγων τα οποία -μέσω ενός πολύπλοκου τρόπου-, οι εμπορικές τράπεζες και οι κεντρικές τράπεζες άλλων χωρών- δέχονται σε αντικατάσταση απτών περιουσιακών στοιχείων και τα μεταχειρίζονται σαν να ήταν πραγματικές καταθέσεις, δηλαδή το αντίστοιχο αυτού που παλαιότερα ήταν κατάθεση χρυσού. Ωστόσο, τα κρατικά ομόλογα δεν καλύπτονται με υπαρκτό πλούτο, παρά μόνον με την εγγύηση του κράτους να πληρώσει από μελλοντικά φορολογικά έσοδα.
Ο κάτοχος κρατικού ομολόγου ή τραπεζικής κατάθεσης που δημιουργήθηκε από χάρτινα αποθεματικά πιστεύει ότι έχει βάσιμη απαίτηση πάνω σε πραγματικά περιουσιακά στοιχεία. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερες εκκρεμείς απαιτήσεις απ’ ότι πραγματικά περιουσιακά στοιχεία.
Μα, θα μου πείτε, γιατί αυτό που έκανε και κάνει η Αμερικανική κυβέρνηση μέσω της FED δεν το κάνει σήμερα η ευρωζώνη;
Μα το έκανε ήδη, με το ευρώ!
Και τότε γιατί βυθιζόμαστε στην υπανάπτυξη; Μήπως πρέπει η Ευρωπαική κεντρική τράπεζα (ΕΚΤ) να εκδώσει ευρωομόλογα;
Μα θα το κάνει αργά ή γρήγορα. Το ευρώ έχει την τεχνική μόνο μορφή ενός διεθνούς αποθεματικού νομίσματος. Για να αποκτήσει και το περιεχόμενο πρέπει να εγγυηθούν όλες οι χώρες της ευρωζώνης με τους ανθρώπους και τα περιουσιακά τους στοιχεία για την αξία του. Αυτήν την εγγύηση θα παρέχει το ευρωομόλογο στις αγορές,
Δείτε όμως πως λειτουργεί η καπιταλιστική οικονομία, οι αγορές:
Ο νόμος προσφοράς και ζήτησης δε μπορεί να παραβιαστεί. Καθώς η προσφορά χρήματος (απαιτήσεων) αυξάνεται σε σχέση με την προσφορά υπαρκτών περιουσιακών στοιχείων στην οικονομία, οι τιμές τελικά θα ανέβουν (δημιουργία φούσκας). Έτσι ο πλούτος που δημιουργήθηκε σε κάθε χώρα στη φάση της πιστωτικής ανάπτυξης, ο “Εθνικός πλούτος”, χάνει αξία σε σχέση με τα προϊόντα. Όταν τα λογιστικά βιβλία της οικονομίας τελικά ισοσκελισθούν, (όταν σκάσει η φούσκα), βρίσκεται ότι «το μόνο μέρος του δήθεν “Εθνικού πλούτου” που περνά στην καθολική κατοχή του λαού, είναι το δημόσιο χρέος» όπως ιδιοφυώς το συνέλαβε και μας το απέδωσε ο Μάρξ.
Αυτό είναι το άθλιο μυστικό των οπαδών της βιωσιμότητας του χρέους σήμερα. Η συνεχιζόμενη χρηματοδότηση της χώρας για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους της, με τους όρους που μας έχουν τεθεί, είναι απλούστατα ο μηχανισμός για την κρυφή δήμευση του πλούτου των εργαζομένων και της χώρας.
Οι τραπεζίτες έχουν ήδη χρεοκοπήσει. Σέρνουν στην χρεοκοπία τους και τους λαούς. Εμφανίζουν την χρεοκοπία τους ως πτώχευση του λαού και τα μνημόνια σωτηρίας τους ως πρόγραμμα σωτηρίας του λαού!
Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά σε μια κοινωνία που οδηγείται στο αδιέξοδο, από το οποίο δεν υπάρχει διαφυγή παρά μόνο μέσω μιας πλήρους αναμόρφωσης της οικονομικής δομής που αποτελεί τη βάση της.
Σ’ αυτήν την αλλαγή το υπάρχον οικονομικό και πολιτικό σύστημα αντιστέκεται, προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, λύνει προσωρινά τις αντιθέσεις του μεταφέροντάς τις σε ένα άλλο επίπεδο: ήδη τα χρέη των ξεχωριστών χωρών της ευρωζώνης γίνονται χρέη της ΕΚΤ, του έσχατου καταφυγίου πίστης.
Και μετά τί;
Ο καπιταλισμός πρόσφερε τα μέγιστα στην κοινωνική εξέλιξη. Απελευθέρωσε τον δούλο και τον έκανε ελεύθερο εργάτη. Ανέπτυξε σε πρωτόγνωρο για την ανθρωπότητα ρυθμό και έκταση τις παραγωγικές δυνάμεις, την τεχνολογία.
Όμως η ίδια η ανάπτυξή του, οι νόμοι που την διέπουν και την καθορίζουν, νομοτελειακά, σε ένα ορισμένο στάδιο της ανάπτυξής του τον οδηγούν στο μονοπώλιο, στον έλεγχο, στην υποταγή του μικρότερου στον μεγαλύτερο , στην αρπαγή του πλούτου των μικρότερων χωρών με «νόμιμα» μέσα ή με πόλεμο, στην εδραίωση μιας γιγάντιας εταιρικής και κρατικής γραφειοκρατίας που ζεί σε βάρος των εργαζομένων, των αγροτών, των μικροπαραγωγών απ’ άκρη σ’ άκρη της γής. Το κεφάλαιο από παραγωγική δύναμη μετασχηματίστηκε σε παρασιτική τροχοπέδη για την παραπέρα κοινωνική ανάπτυξη.
Ο καπιταλισμός γεννήθηκε και υπάρχει μέσα στον ιστορικό χρόνο. Δε μπορούμε να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο, να γυρίσουμε στον ρομαντισμό του ελεύθερου ανταγωνισμού. Είναι ουτοπία και είναι κοινοί ψεύτες αυτοί που υπόσχονται έλεγχο των κεφαλαίων, δίκαιο καπιταλισμό, ελεύθερο ανταγωνισμό και λοιπές ανοησίες.
Όπως κάθε ιστορικό σύστημα, γέννησε στην εξέλιξή του και τους νεκροθάφτες του: την πληροφορική επιστήμη και τους εργαζόμενους , αυτούς που θα χρησιμοποιήσουν τη γνώση αυτή προς όφελος της κοινωνίας, της φύσης και της προόδου.
Φιλικά, Κανετάκης Γιώργος

Το σύστημα γίνεται ολοένα και πιο ασταθές. Η πλήρης κατάρρευση μπορεί να αποτραπεί μόνο με την είσοδο των πιο αξιόπιστων ιδρυμάτων στο ρήγμα και την ανάληψη από αυτά του ρόλου του εγγυητή. Το τύπωμα χαρτονομίσματος είναι η μόνη επιλογή τους, αλλά αυτό θα είναι μόνο η αρχή του τέλους.
Τι είναι το Πλασματικό Κεφάλαιο – του Άντι Μπλούντεν*
Η συνεχιζόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς σχολιαστές να παρατηρήσουν ότι ίσως ο Μαρξ είχε δίκιο1 εφ’ όλης της ύλης. Αλλά δίκιο σε τι ακριβώς; Ο Μαρξ ξεκάθαρα αποκάλυψε τη φύση, το χαρακτήρα και την ιστορική θέση του καπιταλισμού ως ένα μεταβατικό ιστορικό σχηματισμό2.
Αφιέρωσε ένα σημαντικό ποσό ενέργειας για να εκθέσει τη ρηχή και αυτό-απατηλή οικονομική επιστήμη του καιρού, και τα πράγματα δεν έχουν βελτιωθεί από τότε…
Υπάρχει μια έννοια από το οικονομικό έργο του, που ιδιαίτερα αξίζει την προσπάθεια να την κατανοήσουμε και να την επαναφέρουμε στην οικονομική συζήτηση: το πλασματικό κεφάλαιο3.
Αυτή είναι μια έννοια που οι σύγχρονοι οικονομολόγοι δεν μπορούν να αποδεχτούν, ακόμη και ενόψει της εξαφάνισης τεράστιων περιουσιών σε μια νύχτα.
Ωστόσο, είναι η έννοια του πλασματικού κεφαλαίου που αποτελεί κλειδί για την κατανόηση σχεδόν όλων των οικονομικών κρίσεων από τον καιρό του Μαρξ καθώς και της ίδιας της ιστορικής κρίσης του καπιταλισμού.
Πρώτα είναι αναγκαίο να σκιαγραφήσουμε τι εννοούσε ο Μαρξ με τον όρο κεφάλαιο και ιδιαίτερα την έννοια με την οποία το κεφάλαιο μπορεί να είναι πραγματικό, και όχι πλασματικό.
Στην πιο απλή, αρχέτυπη περίπτωση, ένας εργαζόμενος δουλεύει, ας πούμε, μια 40ωρη βδομάδα, και από τη στιγμή που έχει ολοκληρώσει τις πρώτες 10 ώρες, έχει ήδη παράγει για τον εργοδότη του αρκετό προϊόν (ή πιο γενικά “πρόσθετη αξία”) για να καλύψει το κόστος της δικής του αμοιβής. Αλλά πρέπει να εργαστεί άλλες 30 ώρες προτού πληρωθεί. Το προϊόν αυτής της πρόσθετης εργασίας ο εργοδότης το καρπώνεται για τον εαυτό του4, το διανέμει μεταξύ των μετόχων, πληρώνει ενοίκιο, τόκο ή χρέος, φόρους, κ.ο.κ. Η αξία που έχει ο εργάτης για τα δικά του έξοδα και την ανατροφή των παιδιών του αποκαλείται αναγκαία εργασία· η αξία που ο εργοδότης μοιράζεται με τα παράσιτά του αποκαλείται πρόσθετη εργασία5. Έτσι η εργασία της εργατικής τάξης διαιρείται σε αναγκαίο χρόνο εργασίας που πληρώνεται με τη μορφή των μισθών, και πρόσθετη εργασία που είναι απλήρωτη. Είναι αυτή η απλήρωτη εργασία που υποστηρίζει όχι μόνο τον τρόπο ζωής των εργοδοτών και των τσιρακιών τους, αλλά και τη δραστηριότητα όλων των δανειστών, ασφαλιστών, διαφημιστών, μεσαζόντων, δημοσίων υπαλλήλων, γαιοκτημόνων, αστυνομικών κ.ο.κ., που δεν παράγουν τίποτα6, αλλά ζουν στις πλάτες των εργατών.
Αυτή είναι λοιπόν η κανονική ζωή του κεφαλαίου: ένα μέρος του πληθυσμού παράγει τα πάντα όσα χρειαζόμαστε και πληρώνεται μόλις επαρκώς για να αγοράζει τα αναγκαία για να ζει.
Κάθε τι άλλο που συντελείται στην κοινωνία πληρώνεται από την υπεραξία που εξάγεται από τους εργοδότες, οι οποίοι εξαναγκάζουν τους εργαζόμενούς τους να προσφέρουν απλήρωτη εργασία, τσεπώνουν την υπεραξία και τη διανέμουν γύρω για να χρηματοδοτήσουν το κάθε τι, από τον πόλεμο ως την όπερα και τον τρόπο ζωής των πλουσίων. Οι εργοδότες μπορούν να το επιβάλουν αυτό επειδή είναι οι κάτοχοι του κεφαλαίου, που τους επιτρέπει να ελέγχουν την πρόσβαση στα μέσα παραγωγής, τη γη, τις πρώτες ύλες, κ.ο.κ., να πληρώνουν τους μισθούς και να αποκτούν χρηματοδότηση. Επενδύοντας και επανεπενδύοντας συνεχώς αυτό το κεφάλαιο για να εκμεταλλεύονται τους εργάτες, είναι ικανοί να διανέμουν τμήματα της υπεραξίας στα παράσιτά τους και ταυτόχρονα επεκτείνουν το δικό τους κεφάλαιο με το μέρος της υπεραξίας που μπορούν να διατηρούν για δικό τους πλουτισμό. Αυτός είναι ο βασικός και ουσιώδης μηχανισμός του καπιταλισμού. Δεν υπάρχει τίποτα πλασματικό γύρω από το κεφάλαιο που συσσωρεύεται με αυτό τον τρόπο. Αλλά χρειαζόμαστε ακόμη να ξεκαθαρίσουμε τι είναι το κεφάλαιο.
Όπως κάθε μορφή αξίας, το κεφάλαιο είναι μια αξίωση σε ένα ορισμένο τμήμα της κοινωνικής εργασίας. Μπορεί να πάρει τη μορφή των χρημάτων ή του τίτλου σε αγαθά που μπορεί να πουληθούν για χρήμα ή των μέσων παραγωγής των οποίων η αξία μπορεί να ανακτηθεί ενσωματώνοντάς τα σε νέα προϊόντα και πουλώντας τα. Εναλλακτικά μπορεί να πάρει τη μορφή μετοχών, υπόλοιπων λογαριασμών, ομολόγων, κ.ο.κ. Αυτό που καθιστά ένα ποσό αξίας κεφάλαιο είναι ότι μπορεί διαδοχικά να αποσυρθεί από την κυκλοφορία (όπως όταν αγοράζονται αγαθά και εργασία) και μετά να μπει ξανά στην κυκλοφορία ως χρήμα (όπως όταν πωλείται το προϊόν), έχοντας αυξηθεί σε αξία7. Ένας σωρός χρημάτων κρυμμένος μέσα σ’ένα σεντούκι δεν είναι κεφάλαιο επειδή δεν κινείται εντός και εκτός κυκλοφορίας· ένα σκουριασμένο παλιό εργοστάσιο δεν είναι κεφάλαιο επειδή δεν μπορεί να ανακτήσει την αξία του με κέρδος. Τα μικρά ποσά χρημάτων γενικά επίσης δεν είναι κεφάλαιο, επειδή δεν είναι επαρκή για να εξουσιάσουν κερδοφόρα ένα τμήμα της κοινωνικής εργασίας.
Πρέπει να επισημανθεί ότι η μορφή που παίρνει μια μονάδα του κεφαλαίου ή το από πού προήλθε δεν κάνει καμιά διαφορά. Το χρήμα δεν έχει οσμή8. Ακριβώς μόλις ένα χρεωστικό γραμμάτιο, ένας λαχνός ή ένα άλογο ιπποδρομιών μπορεί να ανταλλαχθεί για χρήμα και να μετασχηματιστεί σε κεφάλαιο, είναι κεφάλαιο. Δεν υπάρχει τίποτα γύρω από τη μορφή με την οποία το κεφάλαιο υλοποιείται που να το κάνει πραγματικό ή πλασματικό.
Το κεφάλαιο, και όλες οι μορφές της αξίας στην πραγματικότητα, δεν είναι πράγματα ως τέτοια, αλλά κοινωνικές σχέσεις9, οι οποίες μεσολαβούνται με διάφορα είδη τεχνουργημάτων, που με τη σειρά τους επενδύονται με ιδεατές, ή κοινωνικές, ιδιότητες10. Έτσι ένα αγροτεμάχιο είναι κεφάλαιο μόνο στο βαθμό που προσφέρει στον ιδιοκτήτη εξουσία πάνω σε ένα τμήμα της κοινωνικής εργασίας και μπορεί να αγοραστεί και να πουληθεί με κέρδος. Η γη στη φεουδαρχική κοινωνία δεν ήταν κεφάλαιο με αυτή την έννοια, επειδή η ιδιοκτησία της γης ήταν προσδεμένη στην κοινωνική θέση και η γη δεν μπορούσε να μπει στην κυκλοφορία. Το να είναι κάτι κεφάλαιο σημαίνει να είναι μέρος του όλου κύκλου του κεφαλαίου, αυτό είναι όλο11.
Για να καταλάβουμε το πλασματικό κεφάλαιο και πώς προκύπτει χρειάζεται να εξετάσουμε τους αγώνες που λαβαίνουν χώρα για τη διανομή της κοινωνικής υπεραξίας. Για παράδειγμα, ο Μαρξ διέκρινε ανάμεσα στην απόλυτη υπεραξία και τη σχετική υπεραξία. Ο καπιταλιστής εξάγει απόλυτη υπεραξία κάνοντας τον εργάτη να δουλεύει περισσότερες ώρες, χωρίς πληρωμή, έτσι ώστε να προσθέτει το ποσό της υπεραξίας που αποσπά. Η καπιταλιστής μπορεί να κερδίσει σχετική υπεραξία αν μειωθεί το ποσό της αναγκαίας εργασίας. Η αναγκαία εργασία είναι αναγκαία επειδή είναι αυτό που πρέπει να έχει ο εργαζόμενος για να ζει, έτσι γενικά ο καπιταλιστής δεν μπορεί απλά να περικόψει τους μισθούς. Ο αναγκαίος χρόνος εργασίας περιορίζεται εξαιτίας μιας γενικής αύξησης στην παραγωγικότητα της εργασίας, με άλλους εργάτες να παράγουν τις ανάγκες των εργαζόμενων σε μια μικρότερη χρονική περίοδο, αφήνοντας μια μεγαλύτερη αναλογία της εργάσιμης εβδομάδας να ιδιοποιηθεί ο καπιταλιστής12.
Ασφαλώς, όλο αυτό δεν συμβαίνει χωρίς πάλη· η αξία των μισθών των εργατών μπορεί να εξανεμιστεί από τον πληθωρισμό, ή απλά να περικοπεί, αλλά οι εργάτες επίσης χρησιμοποιούν την βιομηχανική τους δύναμη για να επιβάλουν μια αύξηση των μισθών ή έναν περιορισμό της εργάσιμης ημέρας13. Η ενόραση ότι οι εργάτες, μη έχοντας καμιάν άλλη πρόσβαση στα μέσα παραγωγής εκτός από την πώληση της εργασίας τους στην αγορά, θα πληρωθούν μόνο το ελάχιστο που χρειάζεται για να επιβιώσουν, πάει πίσω όχι στον Μαρξ, αλλά στον Άνταμ Σμιθ14.
Αλλά το επίπεδο ζωής των εργατών δεν είναι δοσμένο από τη φύση, αλλά είναι ένα αποτέλεσμα του αγώνα. Καθώς η παραγωγικότητα της εργασίας έχει αυξηθεί, οι εργάτες έχουν αντισταθεί στις προσπάθειες να περιοριστεί το μερίδιό τους στο συνολικό προϊόν και σημείωσαν μια σχετική επιτυχία. Από την άλλη μεριά, κάθε λογής παράσιτα είναι διαρκώς απασχολημένα στο να επινοούν τρόπους να αρπάξουν το μερίδιό τους στην υπεραξία που αποσπάται από τους καπιταλιστές στην παραγωγή, οι οποίοι έχουν ιδιοποιηθεί την υπεραξία από τους παραγωγικούς εργάτες. Αλλά το συνολικό ποσό του κεφαλαίου είναι πάντα η συνολική πρόσθετη εργασία. Ο μόνος τρόπος να αυξηθεί το συνολικό ποσό κεφαλαίου είναι να εξαναγκαστούν οι εργάτες να δουλέψουν περισσότερο, να ζουν με ένα μικρότερο μερίδιο της εργασίας τους ή η εκμετάλλευση περισσότερων εργατών. Αν η παραγωγικότητα της εργασίας αυξηθεί, αυτό απλά σηματοδοτεί μια ευκαιρία να μειωθεί η αναλογία που πρέπει να πληρωθεί στους εργάτες με τους μισθούς τους. Οι αυξήσεις στο μέγεθος της εργάσιμης εβδομάδας, δηλαδή, η απόλυτη υπεραξία, αυξάνουν την αξία της συνολικής υπεραξίας. Τέτοιες αυξήσεις είναι σχετικά περιθωριακές επειδή οι εργάτες αντιστέκονται σθεναρά σε προσπάθειες να αυξηθεί το μέγεθος της εργάσιμης εβδομάδας, κατανοώντας ότι οι αυξήσεις μισθών μπορεί πάντα να διαβρωθούν από τον πληθωρισμό, αλλά το μέγεθος της εργάσιμης βδομάδας είναι απόλυτο.
Αλλά ακριβώς όπως υπάρχει ένας συνεχής αγώνας ανάμεσα στους εργάτες και τους εργοδότες τους για τη διανομή του συνολικού κοινωνικού προϊόντος ανάμεσα στους εργάτες και το κεφάλαιο, υπάρχει ένας εξίσου βίαιος αγώνας ανάμεσα στις παρασιτικές τάξεις για τη διανομή της υπεραξίας, και είναι σε αυτόν τον αγώνα που βρίσκουμε την κύρια πηγή του πλασματικού κεφαλαίου.
Τυπικά, το πλασματικό κεφάλαιο δημιουργείται μέσω της πίστης.
Υποθέστε ότι ο βιομηχανικός καπιταλιστής μας, πουλά το εργοστάσιό του, βάζει τα λεφτά στην τράπεζα, για να αποσυρθεί και να ζει με έναν τόκο παρόμοιο με το εισόδημα που έπαιρνε εκμεταλλευόμενος την απλήρωτη εργασία. Κανένα πρόβλημα εδώ· αυτό είναι ακριβώς το ίδιο σαν να είχε διορίσει έναν διευθυντή για να διοικεί το εργοστάσιο· αντί να διαθέτει έναν τίτλο για το εργοστάσιο διαθέτει έναν τίτλο για ένα τραπεζικό λογαριασμό. Αλλά η τράπεζα τώρα κατέχει την αξία όλου του εργοστασίου και παράγει εισόδημα από ανθρώπους όπως οι αγοραστές του εργοστασίου. Ακόμη κανένα πρόβλημα. Αλλά – και εδώ είναι η δυσκολία – για όσο ο συνταξιοδοτημένος κύριος δεν ζητά πίσω τα λεφτά του, η τράπεζα μπορεί να δανείζει αυτά τα λεφτά ξανά και ξανά και ξανά, και συνεχίζει να επιστρέφει σε αυτά. Μπορεί να δανείζονται από τον Πέτρο για να πληρώσουν τον Παύλο.
Αν όλοι οι καταθέτες προσπαθούσαν να αποσύρουν τα χρήματά τους, το όλο πράγμα θα κατέρρεε, αλλά στο μεταξύ η τράπεζα μοιάζει να έχει αξιοπιστία, και μπορούν να δανείζουν με ασφάλεια πολλές φορές το κεφάλαιο που τους έχουν εμπιστευτεί: το κεφάλαιο που αποσπάται από την εκμετάλλευση της απλήρωτης εργασίας. Αλλά αυτός ο πολλαπλασιασμός του κεφαλαίου είναι πλασματικός.
Το πλασματικό κεφάλαιο είναι κεφάλαιο που κυκλοφορεί μέσω της ανταλλαγής με άλλες μονάδες κεφαλαίου, αλλά δεν μπορεί να ανταλλαγεί με εμπορεύματα επειδή υπάρχει ανεπαρκής πλούτος εμπορευμάτων.
Το πρόβλημα είναι αυτό: όσες φορές και αν δανειστεί αυτό το αρχικό κεφάλαιο, είναι το ίδιο ποσό της υπεραξίας που μοιράζεται ανάμεσα στα παράσιτα: ο αριθμός των εργατών, επί τον αριθμό των ωρών υπεραξίας που αποσπώνται από κάθε εργάτη. Αλλά κάθε φορά που το πλασματικό κεφάλαιο μπαίνει μέσα στην αγορά κεφαλαίου, το μερίδιο του συνολικού κεφαλαίου που κατέχεται από το βιομήχανο περιορίζεται. Θέτοντάς το αντίστροφα, ο ίδιος αριθμός εργατών πρέπει να υποστηρίζει μια ολοένα και μεγαλύτερη μάζα κεφαλαίου (στο μεγαλύτερο μέρος πλασματικό), υποστηρίζοντας μια ολοένα και μεγαλύτερη μάζα μη παραγωγικής δραστηριότητας: πόλεμοι, διαφήμιση, λογιστική, κ.ο.κ. Αυτό καθιστά ολοένα και δυσκολότερο να εξαχθεί ένα κέρδος, αναγκάζοντας τους εργάτες να εργαστούν πάνω από το σημείο όπου έχουν παράγει το ισοδύναμο των αναγκών τους.
Από την άλλη μεριά, η αυξανόμενη μάζα των παρασίτων γίνεται όλο και πιο εκλεπτυσμένη στην επινόηση νέων τρόπων γένεσης πλασματικού κεφαλαίου, αρπάζοντας για τον εαυτό τους ένα μερίδιο του συνολικού προϊόντος χωρίς να έχουν λερώσει τα χέρια.
Αλλά είναι εντελώς αδύνατο να διακρίνει κανείς ανάμεσα σε μια μονάδα κεφαλαίου που είναι πραγματικό και σε μια άλλη μονάδα κεφαλαίου που είναι πλασματικό. Αφήνοντας στην άκρη την πλαστογραφία και την ανοικτή απάτη, κάθε νέο σχήμα που επεξεργάζονται τα αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου, οι διαχειριστές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και οι μεσίτες παραγώγων αραιώνει το συνολικό κεφάλαιο. Ο πλούτος αυτών των αχρείων μυρίζει ακριβώς το ίδιο όπως εκείνος των καπιταλιστών που απομυζούν την υπεραξία από τους εργάτες στα σκλαβοπάζαρα της Ταϋλάνδης.
Παρ’ όλα αυτά, η δημιουργία πλασματικού κεφαλαίου είναι αναγκαία για την επιβίωση του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, η άνοδος μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν δυνατή μόνο χάρη στη διεθνή συμφωνία να χρησιμοποιηθεί το δολάριο ως μέσο του διεθνούς εμπορίου και την εξουσιοδότηση της αμερικάνικης κυβέρνησης να τυπώνει όσα δολάρια ήταν αναγκαία για να ανοικοδομηθεί ο καπιταλισμός στην Ευρώπη. Όπως οποιοδήποτε σχήμα πυραμίδας, το κεφάλαιο απαιτεί τη διαρκή γένεση νέας πίστης για τη συνεχιζόμενη ζωτικότητά του. Αν ληστεύεις τον Πέτρο για να πληρώσεις τον Παύλο, χρειάζεσαι διαρκώς περισσότερους Πέτρους. Όχι μόνο για να διατηρηθεί ολοένα και περισσότερη μη παραγωγική δραστηριότητα, αλλά ακόμη και για την αναπαραγωγή νέου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και υλικού. Επειδή οι εργάτες έχουν αντισταθεί στο να εργάζονται για μικρότερο ποσοστό της αξίας του προϊόντος τους και οι βιομηχανικοί καπιταλιστές έπρεπε να πηγαίνουν στις πιο απόμακρες γωνιές του κόσμου για να βρίσκουν φτηνή εργασία, η μόνη πηγή των αναγκαίων ποσοτήτων νέου κεφαλαίου είναι το πλασματικό κεφάλαιο που παράγεται ως δια μαγείας από το τίποτα στο χρηματιστικό τομέα. Ως αποτέλεσμα, οι χρηματιστές καπιταλιστές βαθμιαία αποκτούν τον έλεγχο της πραγματικής παραγωγής η οποία, από την άποψή τους, είναι άχρηστη· μπορούν να δημιουργούν κέρδη πιο εύκολα μέσα από τις απάτες του χρηματιστηρίου. Το πρόβλημα είναι, ασφαλώς, ότι είναι οι βιομηχανικοί εργάτες που δημιουργούν την πίτα κατά πρώτο λόγο, πριν ο οποιοσδήποτε αρπάξει μια φέτα της.
Το άλλο πρόβλημα με τη στήριξη στο πλασματικό κεφάλαιο για να διατηρούνται οι τροχοί της παραγωγής σε κίνηση είναι ότι όλα τα είδη της δημιουργίας πλασματικού κεφαλαίου είναι στην ουσία όμοια με σχήματα πυραμίδας. Όπως η τράπεζα που δανείζει το ίδιο κεφάλαιο πολλές φορές, όλα πάνε καλά όσο οι δανειστές δεν ζητούν πίσω τα λεφτά τους. Δεν ζητούν τα λεφτά τους πίσω αν (1) παίρνουν καλύτερα μερίσματα από όσο θα μπορούσαν αν τα αξιοποιούσαν οι ίδιοι, (2) οι άνθρωποι στους οποίους η τράπεζα έχει δανείσει τα χρήματα ανταποκρίνονται στις αποπληρωμές τους και δεν προσφέρουν λόγους ανησυχίας και πάνω απ’ όλα (3) η τράπεζα είναι αξιόπιστη, μπορεί να τύχει εμπιστοσύνης, δεν μπορεί να πέσει έξω, θα είναι πάντα εκεί. Αλλά αλίμονο, όσο πιο πολύ πλασματικό κεφάλαιο προσφέρεται για να συνεχιστεί το όλο πράγμα, όπως με τη χορήγηση στεροειδών και διεγερτικών σε έναν ηλικιωμένο αθλητή, νωρίτερα ή αργότερα η υπερπαραγωγή κεφαλαίου προκαλεί την εμφάνιση ρηγμάτων και πολύ σύντομα το όλο πράγμα καταρρέει, ακριβώς όπως κάθε σχήμα πυραμίδων νωρίτερα ή αργότερα καταρρέει.
Κάθε μονάδα κεφαλαίου απαιτεί το δικό της κομμάτι σάρκας, αλλά μόνο καθορισμένου πλήθους ώρες εργασίας μπορεί να ξεζουμιστούν από τους εργάτες. Επειδή δεν υπάρχει τρόπος να πούμε ότι μια μονάδα κεφαλαίου είναι πραγματική και η άλλη φανταστική, η κατάρρευση δεν επηρεάζει μόνο τα παράσιτα που φούσκωναν τις τσέπες τους με μονοπωλιακό χρήμα, αλλά καταστρέφει όλο το κεφάλαιο· ακόμη και τα παραγωγικά εργοστάσια και οι φάρμες κλείνουν.
Έτσι σαν ένας ταχυδακτυλουργός που έχει όλο και περισσότερες μπάλες στον αέρα, το σύστημα γίνεται ολοένα και πιο ασταθές, η πλήρης κατάρρευση μπορεί να αποτραπεί μόνο με την είσοδο των πιο αξιόπιστων ιδρυμάτων στο ρήγμα και την ανάληψη από αυτά του ρόλου του εγγυητή.
Καθώς το τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο το 2008, η κατάρρευση μπορούσε μόνο να αναβληθεί με την παρέμβαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ ως τελευταίου καταφυγίου δανεισμού.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρείται (κατά ειρωνικό τρόπο) ως ο πιο αξιόπιστος θεσμός του κόσμου, από την άποψη του χρηματιστικού κεφαλαίου.
Αλλά έχει η κυβέρνηση των ΗΠΑ την ικανότητα και τη θέληση να συγκεντρώσει το πραγματικό κεφάλαιο που απαιτείται, με το μόνο τρόπο που μπορεί ένα κράτος να συγκεντρώσει πραγματικό κεφάλαιο, φορολογώντας τους πολίτες του; Αυτό είναι απίθανο. Έχει τα πυρηνικά όπλα της και ένα πανίσχυρο στρατό και αεροπορία και ένα μαζικό απόθεμα χρυσού στο Φορτ Νοξ. Αλλά στην πραγματικότητα αυτοί οι πόροι είναι οικονομικά πολύ αναποτελεσματικοί.
Καμιά άλλη κυβέρνηση δεν έχει ως τώρα υπάρξει που να έχει τσέπες βαθιές σε επαρκή βαθμό.
Η Ισλανδία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Πορτογαλία και άλλες χώρες αντιμετωπίζουν την οικονομική χρεοκοπία.
Δικαιολογείται πραγματικά η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών; Συγκρίνετε τα 700 δις δολάρια που διέθεσαν οι ΗΠΑ για να ελέγξουν την κατάρρευση το 2008. Είναι το 20% των ετήσιων δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ανακυκλώνει αυτό το ποσό μόνο σε δυο μέρες! Και το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είναι νάνος μπροστά στην ποσότητα των χρημάτων που κυκλοφορεί στις διάφορες χρηματαγορές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κ.ο.κ. Το διεθνές εμπόριο σε πραγματικά αγαθά είναι μόνο ένα κλάσμα του 1% στις διάφορες μορφές χαρτιού που συνθέτουν το χρηματιστικό κεφάλαιο.
Αλλά χωρίς αυτόν τον κυκλώνα των διαφόρων μορφών χρεωστικών γραμματίων, καμιά δουλειά δε μπορεί να γίνει. Η οικονομική ζωή θα κατατριβόταν σε ένα αδιέξοδο.
Αν υπάρξει μια απώλεια εμπιστοσύνης στον εγγυητή του απόλυτου τελικού καταφυγίου, αυτό το πλασματικό κεφάλαιο που απαρτίζει τη μεγάλη πλειοψηφία του κεφαλαίου και που υποστηρίζεται από την υφαρπαγμένη εργασία των εργαζομένων του κόσμου δε μπορεί να υποστηριχτεί.
Αυτή είναι η άλυτη αντίθεση και αντίφαση στο προτσές ανάπτυξης του σύγχρονου καπιταλισμού.
Οι ΗΠΑ είναι ακόμη η κατά πολύ μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο, ικανή να αγοράζει και να καταναλώνει τα προϊόντα του καθενός. Κάθε κυβέρνηση έχει συμφέρον να υποκινεί τους πολυδάπανους καταναλωτές των ΗΠΑ· τα δολάρια διατηρούνται στα αποθεματικά σε κάθε κεντρική τράπεζα του κόσμου.
Οι κυβερνήσεις έχουν πράγματι την ικανότητα να επιλύουν κάθε λογής προβλήματα αν το αποφασίσουν, αλλά η εξουσία που διαθέτουν πάνω στο πραγματικό κεφάλαιο είναι εντελώς μικροσκοπική μπροστά στον όγκο του πλασματικού κεφαλαίου που βρίσκεται σε κυκλοφορία. Αυτός ο ωκεανός του πλασματικού κεφαλαίου δεν συντρίβει μόνο την παραγωγική εργασία, εξουθενώνει τη δύναμη των κυβερνήσεων να δράσουν μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού.
Το τύπωμα χαρτονομίσματος είναι η μόνη επιλογή τους, αλλά αυτό θα είναι μόνο η αρχή του τέλους.
Ο σοσιαλισμός και η σχεδιοποιημένη οικονομία εμφανίζονται μπροστά μας όχι μόνο ως σιδερένια αναγκαιότητα αλλά και ως προυπόθεση για την διατήρηση του πολιτισμού μας.
Φιλικά, Κανετάκης Γιώργος
Σημειώσεις
1. Για παράδειγμα, Gail Collins, New York Times, 17 Οκτώβρη 2008· Stuart Jeffries, The Guardian, 21 Οκτώβρη 2008.
2. Αν και ήταν συνήθως προσεκτικός στο δημοσιευμένο έργο του, σε ιδιωτικά γράμματα ο Μαρξ φαινόταν να βλέπει την Επανάσταση να παραμονεύει πίσω από κάθε κρίση και πόλεμο. Οι αγορεύσεις του για την Παρισινή Κομμούνα ήταν ξεχωριστές διακηρύξεις του επαναστατικού οπτιμισμού του Μαρξ.
3. Η κύρια αναφορά του Μαρξ στο πλασματικό κεφάλαιο είναι στο Κεφάλαιο 32 του ΙΙΙ τόμου του “Κεφαλαίου”.
4. Οι εργαζόμενοι κατανέμουν οι ίδιοι αρκετή από την υπεραξία μέσω των έμμεσων φόρων και όλων των ειδών επιβαρύνσεων που περιλαμβάνονται στο κόστος των ειδών διαβίωσης που αγοράζουν.
5. Βλέπε “Κεφάλαιο” τόμ. I, κεφάλαιο 9.
6. Ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων παραβλέπεται εδώ, επειδή ενδιαφερόμαστε μόνο για το πλασματικό κεφάλαιο. Υπάρχει αρκετό πεδίο αντιπαράθεσης για το μέγεθος αυτού του αναγκαίου χρόνου εργασίας, ποια εργασία είναι παραγωγική και ποια μη παραγωγική, αλλά δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός της ύπαρξης της αναγκαίας και πρόσθετης εργασίας.
7. Βλέπε “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 4.
8. Pecunia non olet, «το χρήμα δεν έχει μυρωδιά»· λατινικό ρητό που χρησιμοποιεί ο Μαρξ, “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 3, §2.
9. “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 33.
10. “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 1.
11. Ασφαλώς αν ένα χαρτονόμισμα αποδειχτεί πλαστό ή ένα φορτίο υπολογιστών σε ένα κοντέινερ αποδειχτεί χαλασμένο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αξία του είναι πλασματική, αλλά δεν είναι αυτό που εννοούμε με πλασματικό κεφάλαιο.
12. Ο Μαρξ παρακολούθησε στενά το αποτέλεσμα της ανάκλησης των βρετανικών Νόμων για τα Σιτηρά που εξέθεσε τους βρετανούς αγρότες στον ξένο ανταγωνισμό. Οι βιομήχανοι είχαν προπαγανδίσει με επιτυχία την ανάκληση επειδή οι φτηνές εισαγωγές από το εξωτερικό περιόριζαν το κόστος ζωής των εργατών επιτρέποντας στους βιομήχανους να περιορίσουν τους μισθούς και να αυξήσουν την υπεραξία που εξαγόταν από το βιομηχανικό κεφάλαιο.
13. Στη διάλεξή του στα μέλη της Διεθνούς Ένωσης Εργατών, “Αξία, Τιμή και Κέρδος”, MECW, τόμ. 20, σελ. 101-149, ο Μαρξ καταδεικνύει επαρκώς ότι οι εργάτες είχαν την ικανότητα να βελτιώνουν τους μισθούς και τις εργάσιμες ώρες, και ότι οι μισθοί και οι ώρες δεν προσδιορίζονταν από οποιοδήποτε είδος “σιδερένιων νόμων”.
14. Βλέπε “Ο Πλούτος των Εθνών”, Βιβλίο I, κεφάλαιο 8.
*Ο Άντι Μπλούντεν είναι συγγραφέας στη Μελβούρνη, μέλος του Independent Social Research Network και γραμματέας του Marxists Internet Archive. Το παρόν περιέχεται στον τόμο 1 της Μαρξιστικής Σκέψης, σελ. 174-180.

H “φούσκα” μπροστά μας με αριθμούς*

Το 2006, με παγκόσμιο ΑΕΠ στα 47 τρισ. δολλάρια, είχαμε:
• παγκόσμια χρηματιστηριακή αξία στις μετοχές 51 τρισ. Δολλάρια
• παγκόσμιο όγκο κρατικών ομολόγων, με αξία 68 τρισ. δολλάρια
• παγκόσμια αξία στα παράγωγα… 473 τρισ. δολλάρια.
Σήμερα, η χρηματιστηριακή «αξία» των παραγώγων έχει φθάσει στα 604.000.000.000.000 (604 Τρισ.) δολλάρια!
Από αυτά:
• 437 τρισ. δολλάρια, αφορουν παράγωγα, που σχετίζονται με τις μεταβολές των επιτοκίων (interest rates swaps)
• 48 τρισ. δολλάρια αφορούν παράγωγα συμβολαίων σε ξένο συνάλλαγμα (foreign exchange contracts)
• 36 τρισ. δολλάρια σχετίζονται με τα ασφάλιστρα έναντι ρίσκου αθέτησης χρέους (cds)
• 3,7 τρισ. δολλάρια είναι τα συμβόλαια με τα πολύτιμα μέταλλα και τα άλλα εμπορεύματα,
• 72,255 τρισ., περίπου, αφορούν τα υπόλοιπα είδη παραγώγων.

Η πραγματική τους αξία, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) ανέρχεται στα 15 έως 36 τρισ. δολλάρια!

H “φούσκα” μπροστά μας με αριθμούς…
Και όλοι, μα όλοι αυτοί, τρέμουν το μεγάλο ΜΠΑΜ!
Η Γερμανική, Γαλλική και Αμερικανική ολιγαρχία αγοράζουν χρόνο και απειλούν ανοιχτά την Ελληνική κοινωνία, τον Ευρωπαικό Νότο, την Κύπρο, τις Βαλκανικές χώρες με το φάσμα της απόλυτης φτώχειας, προκειμένου να υποταχθούν και να πληρώσουν το μερίδιο που τους χρεώνουν για την παράταση της κυριαρχίας τους.
Νομίζω δεν χρειάζεται περαιτέρω απόδειξη περί του ποιάς ελλεινής συμμορίας είμαστε στόχος και ποιού συστήματος όμηροι.
Όπως έγραφα 2 χρόνια πριν «…Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ”καρκινοποιήθηκε’ όπως γίνεται φανερό απὀ τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό κερδών-Χρεών. Παρατείνει τη ζωή του με ‘χημειοθεραπείες’- βλέπε Μνημόνια, λιτότητα σε όλο τον Δυτικό κόσμο -, όμως οι καρκινικές ‘μεταστάσεις’ είναι απρόβλεπτες και τείνουν να καταστούν ανίατες. Τα ‘ζωτικά όργανα’ τού συστήματος -βλέπε Τράπεζες, Χρηματιστήρια,-, ’θυσιάζουν’ τα περιφερειακά – βλέπε ΗΠΑ, Ευρώπη -, σε μια απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης… Συμβαίνει όμως πολλές φορές η ‘θεραπεία’ να είναι χειρότερη από την ασθένεια. Και ο θάνατος να προέλθει απ’ αυτήν.»
Φιλικά, Κανετάκης Γιώργος

*Στοιχεία από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) του 2007 και το e-rooster.