Μια πρώτη κριτική ματιά στο σύγγραμμα του Κου Ρουμελιώτη σχετικά με την προσφυγή της χώρας στο ΔΝΤ

Πρώτα απ’ όλα οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Σπύρο Κλάδη και το βιβλιοπωλείο “Έκφραση” για την ευγενική παραχώρηση του εν λόγω βιβλίου σε μένα προκειμένου να προχωρήσω σ’αυτήν την εργασία.
Σπύρο, ευχαριστώ!
Στο δια ταύτα τώρα:
Προλογίζοντας το βιβλίο του “ Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής στο ΔΝΤ “, ο Κος Ρουμελιώτης*, οριοθετεί ως σκοπό του την αντικειμενική καταγραφή και έκθεση των γεγονότων που οδήγησαν την χώρα μας στα μνημόνια ώστε να αξιοποιηθούν οι πληροφορίες και τα δεδομένα που παραθέτει για ιστορικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Ξεκινάει με μια καθοριστική παρατήρηση ο Κος Ρουμελιώτης γράφοντας χαρακτηριστικά:
”Aποδεχόμενη η κυβέρνηση τους όρους αναχρηματοδότησης του χρέους”…”παραχώρησε σε μεγάλο βαθμό την δημοσιονομική και όχι μόνο κυριαρχία της στους δανειστές της” και συνεχίζει διαπιστώνοντας ότι “η χώρα εξαναγκάστηκε να δεχτεί τους αυστηρούς όρους” που της επιβλήθηκαν από τους δανειστές της με αποκορύφωμα το “νέο-αποικιοκρατικό ειδικό λογαριασμό στον οποίο δεσμεύονται οι φορολογικοί πόροι της χώρας ώστε να αποπληρώνει κατά προτεραιότητα τους δανειστές της. Έτσι η Ελλάδα μετατράπηκε σε μια σύγχρονη αποικία των δανειστών της.”
Φόρου υποτελείς λοιπόν οι Έλληνες στους Ἑταίρους μας…και η “σκληρή διαπραγμάτευση” που τάχα κάνουν οι προσφάτως συνεταιρισθέντες ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ αφορά φαίνεται το εύρος και τη διάρκεια της υποτέλειας μας…
Αναφερόμενος στον ρόλο αφενός του ΔΝΤ και αφετέρου της Ευρωζώνης και τις μεταξύ τους διαφορές και αντιθέσεις σε σχέση με την αντιμετώπιση του Ελληνικού ζητήματος, εκτιμά πως αυτές είναι το αποτέλεσμα των διαφορετικών συμφερόντων και ρόλων που εκφράζουν και υπηρετούν:
Από τη μια μεριά το ΔΝΤ εποπτεύει, συντονίζει και ασκεί πολιτικές που στοχεύουν στην διασφάλιση και διατήρηση της παγκόσμιας οικονομικής σταθερότητας. Εἰναι ο Θεματοφύλακας και εκφραστής των συνολικών συμφερόντων της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ…
Από την άλλη, η Ευρωζώνη υπηρετεί τα ιδιαίτερα και αυτοτελή Εθνικά συμφέροντα της Ευρωπαικής οικονομικής ελίτ.
Κατά συνέπεια οι υπαρκτές διαφορετικές και συγκρουόμενες πολιτικές τους στο Ελληνικό ζήτημα, αποτελούσαν το ρήγμα συμφερόντων πάνω στο οποίο θα μπορούσε η Ελληνική διαπραγματευτική τακτική να αξιοποιήσει τις υπαρκτές συγκρούσεις των ιδιαίτερων οικονομικών συμφερόντων των πιστωτών προς όφελος της Χώρας μας. Κάτι το οποίο δεν έκανε διότι δεν υπήρξε καμία διαπραγματευτική τακτική.
Γράφει χαρακτηριστικά: ”H Ελληνική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι τυχόν άρνηση της Ευρωζώνης να στηρίξει την Ελλάδα θα είχε καταστρεπτικές συνέπειες όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρωζώνη …Το μόνο που ενδιέφερε τη Γαλλία και την Γερμανία ήταν να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των Τραπεζών τους, η έκθεση των οποίων σε ομόλογα του Ελληνικού δημοσίου, ξεπερνούσε τα 76 δις ευρώ το Δεκέμβρη του 2009.”
Προχώρησαν δε στην αναχρηματοδότηση του Ελληνικού χρέους μόνο αφού εξασφάλισαν ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει μ’αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο ποσοστό των ομολόγων που κατείχαν κυρίως οι Γαλλογερμανικές τράπεζες.
Έβγαλαν χρήματα από τη μια τσέπη και τα έβαλαν στην άλλη δηλαδή…
Αλλά όχι μόνο αυτό!
”Ενώ οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης δανείζονται από τις αγορές με χαμηλότερο επιτόκιο για να αναχρηματοδοτήσουν το Ελληνικό χρέος, η χώρα μας θα πρέπει να καταβάλλει στους Εταίρους της επιτόκιο 5%.”
Αυτή η ληστρική και εξευτελιστική συμπεριφορά των “Eταίρων” μας, βαφτίζεται νυχθημερόν από την εξαγορασμένη στο σύνολό της δημοσιογραφική ελίτ και τα διαπλεκόμενα τηλεοπτικά κανάλια, ραδιόφωνα, εφημερίδες, περιοδικά και blogs που υπηρετεί, ως “πακέτο στήριξης” , “πακέτο βοήθειας”, και άλλες γλυκές λεξούλες… που κρύβουν τον ωμό και εγγενή τοκογλυφικό χαρακτήρα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που έχει αναγάγει την απάτη σε επιστήμη.

Η διαπραγματευτική ανικανότητα και η πολιτική και οικονομική ομηρία του Ελληνικού κατεστημένου παρέδωσε τη Χώρα άνευ όρων στους Δανειστές. Αυτό είναι πια ολοφάνερο.
Κατά συνέπεια, πιστεύω ότι οι ποινικές και Συνταγματικές ευθύνες ὀσων κυβερνητικών και υπηρεσιακών παραγόντων είτε από δόλο είτε από αμέλεια είτε από επαγγελματική και πολιτική ανεπάρκεια, χειρίστηκαν κατά τρόπο που έχει βλάψει ανεπανόρθωτα τα ζωτικά συμφέροντα της χώρας και των πολιτών της, είναι διαρκείς και δεν παραγράφονται μέχρι να εκδικαστούν και να αποδοθούν.
Στην παρουσίαση των γεγονότων ο Κος Ρουμελιώτης κάνει πολύ συχνές αναφορές στην ιδιαίτερα θερμή και φιλική σχέση του με τον Κο Στρος Καν και τις επίμονες παραινέσεις του, ως επικεφαλής εκείνη την περίοδο του ΔΝΤ προς την Ελληνική κυβέρνηση, να θέσει εξ αρχής στην Ευρωπαική επιτροπή το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους της, διαβεβαιώνοντας τον Κο Ρουμελιώτη ότι αυτή της η θέση θα τύχαινε της υποστήριξης και συνεργασίας του ΔΝΤ και του ιδίου.
Στην συνέχεια όμως παρατηρεί: “Το ΔΝΤ δεν επέμεινε στην άμεση αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους λόγω των επιπτώσεών της στις Γαλλογερμανικές Τράπεζες όσο και λόγω της πιθανής μόλυνσης της Ισπανίας και Ιταλίας…
Αποδέχτηκε έτσι (το ΔΝΤ) το υψηλό επιτόκιο δανεισμού(5%) της Ελλάδας από την Ευρωζώνη όπως είχε απαιτήσει η Γερμανία…”
Συνοψίζοντας τις σκέψεις του και αφού περιγράφει αναλυτικά όλο το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Ε.Ε και το ΔΝΤ, καταλήγει: ”Δυστυχώς όμως, το ΔΝΤ δεν επέμεινε μέχρι τέλους στις απόψεις του και η Ευρωζώνη κατάφερε να περάσει τους δικούς της στόχους…Ο εκβιασμός των «σκληρών» της Ευρωζώνης (Γερμανών, Ολλανδών, Αυστριακών και Φινλανδών) αποδεἰχτηκε αποτελεσματικός…”
Αναφερόμενος ειδικότερα στο μνημόνιο ο Κος Ρουμελιώτης παρατηρεί: “Οι ωραιοποιημένες υποθέσεις εργασίας της Τρόικας για την ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας το 2012 και την επιστροφή της χώρας στις Αγορές το 2011 έπεισαν την κυβέρνηση του Γ.Α.Παπανδρέου να αποδεχτεί τους αυστηρούς όρους του μνημονίου.”
Υπήρχαν “υπέρ” και “κατά” σ’αυτήν την επιλογή.
Στα “υπέρ” συγκαταλέγονταν η αποφυγή της χρεοκοπίας, …η σταθερότητα του Τραπεζικού συστήματος, …η εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών που καμιά κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να προωθήσει…”
Στα “κατά” συγκαταλεγόταν…“οι ελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει η εσωτερική υποτίμηση…και ακόμη κι αν εφαρμόζονταν ΟΛΑ όσα προέβλεπε το μνημόνιο, δεν θα εξασφαλιζόταν η βιωσιμότητα του Δημοσίου χρέους.”
Συνοψίζοντας την κριτική του στο μνημόνιο προβαίνει χωρίς περιστροφές σε μια κατηγορηματική διαπίστωση:
”Το μνημόνιο ήταν ένα μέσο για να μετατραπεί το χρέος της Ελλάδας σε Ιδιώτες σε χρέος προς Κυβερνήσεις.”
Αυτή είναι η σημαντικότερη παρατήρηση που αποκαλύπτει την οργανική σύμφυση πολιτικής και οικονομικής ελίτ σήμερα: Η πολιτική ελίτ υπηρετεί ανοιχτά πλέον την οικονομική ελίτ μεταφέροντας τις όποιες ζημιές προκύπτουν από τον κερδοσκοπικό παροξυσμό του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στις κοινωνίες μέσω της φορολογίας και των λεγόμενων προγραμμάτων “δημοσιονομικής προσαρμογής”, λιτότητας δηλαδή.
“Το ένα χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο”,…όπως λέει ο λαός μας.
Ανοίγω εδώ μια παρένθεση προκειμένου να τεκμηριώσω την παραπάνω μου άποψη.
Το μηχανισμό εκδήλωσης της κρίσης και γιατί κάτι τέτοιο συμβαίνει νομοτελειακά, θα το εξηγήσω αμέσως τώρα ξεκαθαρίζοντας ότι η κερδοσκοπία δεν δημιουργεί την κρίση αλλά προκαλεί το ξέσπασμά της:
“Στον κόσμο δεν υπάρχει ούτε ένα γεύμα δωρεάν”.
Μ’ αυτό το “τσιτάτο” ξεκινούσε η “Εισαγωγή στην Οικονομική επιστήμη” του Samuelson που διδάχτηκα στο πρώτο έτος της ΑΒΣΘ.
Σ’όλες τις εποχές των μεγάλων κρίσεων παρόλο που πλήττονταν όλοι οι κλάδοι της βιομηχανίας και του εμπορίου, κάθε φορά ξεχώριζε και κυριαρχούσε η κερδοσκοπική μανία σ’ένα συγκεκριμένο κλάδο, προσδίδοντας έτσι στην εποχή τον χαρακτήρα της και τον τόνο της.
Η κρίση της εποχής μας ξέσπασε σαν κρίση των ενυπόθηκων δανείων στην Αμερική το 2007 που ήταν το αποτέλεσμα τις έξαλλης κερδοσκοπίας στις τιμές γης και ακινήτων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.Το μέγεθος και η φύση της δημιούργησε τους υλικούς όρους κατάρρευσης του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Προκειμένου να αποφευχθεί μια τέτοια εξέλιξη η κρίση του Τραπεζικού τομέα μετατράπηκε από τις κυβερνήσεις σε κρίση Δημοσίου χρέους αγοράζοντας τις ζημιές των τραπεζών και φορτώνοντάς τις μέσω των δημοσίων δαπανών στους φορολογούμενούς τους.
Αν τις τυχόν ζημιές των Τραπεζών και των Εμποροβιομηχανικών κολοσσών δεν τις πληρώνουν οι μέτοχοί τους και βασικά η διοίκησή τους που είναι οι μεγαλομέτοχοι (Μεγαλοβιομήχανοι και μεγαλοτραπεζίτες), – οι μικρομέτοχοι, που μπορεί να είναι από χιλιάδες μέχρι εκατομμύρια, ιδέα δεν έχουν τι κάνει και τι αποφασίζει η διευθυντική ομάδα και τα ανώτερα στελέχη όχι μόνο των τραπεζών αλλά κάθε μεγάλης επιχείρησης – το μόνο που ενδιαφέρει τους μικρομετόχους είναι το μέρισμα και η αξία των μετοχών τους και όταν ψηφίζουν, ψηφίζουν ότι τους προτείνει η Διοίκηση, – ὀταν λοιπόν η Εταιρική γραφειοκρατία γνωρίζει λόγω του «γάμου» βιομήχανων-εμπόρων-τραπεζιτών ότι όλες οι αγορές είναι υπερκορεσμένες με εισαγωγές, ότι όλα τα στρώματα της τάξης των ιδιοκτητών έχουν τραβηχτεί στη δίνη του κερδοσκοπικού πυρετού, τότε παίζει κυριολεκτικά στον τζόγο των διεθνών αγορών δημιουργώντας φούσκες, αποσκοπώντας στον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό και όταν με τα υπερκέρδη που καρπώνεται από τις απάτες που οι ίδιοι στήνουν με τις εξαγορές, τις συμμετοχές, τις offshore, τις θυγατρικές κ.α καταφέρνουν να εξαγοράζουν το πολιτικό προσωπικό των κυβερνήσεων, υπηρεσιακούς παράγοντες, την εργατική και δημοσιο-υπαλληλική αριστοκρατία που δημιουργούν , τότε, όταν η φούσκα δεν χωρά άλλον αέρα και σκάσει, τότε φροντίζουν να ξεφορτωθούν τις ζημιές από την μέθη της αλλόγιστης και χωρίς αίσθηση κινδύνου κερδοσκοπίας τους και να τις φορτώσουν μέσω του μηχανισμού του δημοσίου Χρέους στις πλάτες των φορολογουμένων όλων των χωρών. Ξέρουν ότι δεν θα πληρώσουν αυτοί.
Άλλωστε είναι πολύ λίγοι και θα πρέπει να πληρώσουν πάρα πολλά. Δεν έχει σημασία όμως τι πρέπει…
Είναι πιο βολικό γι’αυτούς, πάρα πολλοί να πληρώσουν από λίγα… Μοιρασιά δεν θέλετε κύριοι? Λαικό καπιταλισμό δεν ονειρεύεστε? Ελάτε λοιπόν να μοιραστείτε τη ζημιά!!!
Και μην δυσανασχετείτε! Αργότερα, όταν με τις θυσίες σας θα έχετε σώσει την χώρα (εμάς δηλαδή…) δεν θα σας ξεχάσουμε… Άλλωστε μέχρι τότε θα έχετε συνειδητοποιήσει τις αρετές της λιτότητας και θα μας αναγκάσετε να ξοδέψουμε πάλι ένα σωρό λεφτά για να σας ψήσουμε να ξαναξοδέψετε και να ξαναδανειστείτε ώστε να βγάλουμε κι εμείς οι καημένοι κανένα φράγκο ξανά από σας αντί να ψάχνουμε στην άκρη του κόσμου να βρούμε ευκαιρίες για κέρδη. Εμείς αγαπάμε την Ελλάδα και θέλουμε να ζούμε από τους Έλληνες καταναλωτές…

Κλείνοντας αυτήν την δική μου παρένθεση, ας επιστρέψουμε στα γραφόμενα από τον κύριο Ρουμελιώτη, ο οποίος δεν διστάζει να “καρφώσει” ανοιχτά τον Λουκά Παπαδήμο αναφερόμενος στην στάση του απέναντι στο θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους – σε αντίθεση με την δική του στάση στο ΔΝΤ όπου, όπως διαβεβαιώνει, υπερασπιζόταν και προωθούσε τις Ελληνικές Θέσεις – γράφοντας χαρακτηριστικά: ”Σημαντικό ρόλο στην αποτροπή της αναδιάρθρωσης του χρέους διαδραμάτισε και ο πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας Λουκάς Παπαδήμος ο οποίος εξέφραζε την θέση της Ε.Κ.Τ.”
“Αν η αναδιάρθρωση του χρέους είχε γίνει το 2010 τότε με κούρεμα 30% θα είχαν διαγραφεί 81 από τα 190,7 δισ. που χρωστούσαμε και το χρέος θα έπεφτε στο 80% του τότε ΑΕΠ. Αντίθετα ελήφθησαν σκληρά μέτρα που οδήγησαν σε εντεινόμενη ύφεση, με μείωση του ΑΕΠ και εκτόξευση του χρέους”.
Δεν διστάζει επίσης ο Κος Ρουμελιώτης να εκτιμήσει ότι η Χώρα βρίσκεται στο στόχαστρο του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης “…ο οποίος προετοιμάζει το έδαφος για την Πτώχευση και την εθελοντική έξοδο της χώρας μας από το ευρώ.” Εκτιμά επίσης πως “…αργά ή γρήγορα θα τεθεί το ζήτημα μιας δεύτερης αναδιάρθρωσης του χρέους στην οποία θα συμμετέχει και ο επίσημος τομέας αυτήν την φορά.” Και αναρωτιέται: “Θα δεχτούν άραγε οι κυβερνήσεις να χαρίσουν στην Ελλάδα μέρος των δανείων που της παραχώρησαν ή θα προτιμήσουν να την εξωθήσουν εκτός Ευρωζώνης, έστω και αν αυτό συνεπάγεται την Πτώχευσή της και την απώλεια ακόμη μεγαλύτερου ποσοστού των δανείων προς την Ελλάδα?”
Ο Κος Ρουμελιώτης αποφεύγει να διακινδυνεύσει μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.
Κάνει όμως μια εκτίμηση κλείνοντας το βιβλίο του σχετικά με το μέλλον της Ευρωζώνης και τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα αναφέροντας σχετικά: “ίσως οι ραγδαίες εξελίξεις που ζούμε την τελευταία περίοδο να επιταχύνουν τις διεργασίες για την αποσύνθεση και την ανασύσταση της Ευρωζώνης στο πλαίσιο “δύο ταχυτήτων” : μια για τις χώρες της περιφέρειας και μια άλλη για τις χώρες του σκληρού πυρήνα.”
Πιστεύει ότι η Ελλάδα πρέπει να παλέψει για την παραμονή της στην Ευρωζώνη ώστε στην περίπτωση που η Ευρωζώνη αναγκαστεί να αναδιαρθρωθεί σε “δύο ταχύτητες” να ενταχθεί κι αυτή στην λύση που θα εξασφαλιστεί και για τις άλλες ευάλωτες χώρες της περιφέρειας.
Αρκετά προσεκτικός ο Κος Ρουμελιώτης όπως κάθε Οικονομολόγος που σέβεται τον εαυτό του, είναι “ναι μεν, αλλά”…
Ενώ λοιπόν εκτιμά ότι η Ελλάδα πρέπει να μείνει στην Ευρωζώνη, την ίδια στιγμή αποδεσμεύει την λύση του Ελληνικού προβλήματος από το μονόδρομο της ακολουθούμενης μνημονιακής πολιτικής και της πάση θυσία παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη τονίζοντας σχετικά ότι η επίλυση του προβλήματος της χώρας …«θα είναι επώδυνη και θα απαιτήσει μακροχρόνιες προσπάθειες είτε εντός είτε εκτὀς ευρωζώνης, είτε με μνημόνια είτε χωρίς αυτά.»
Προφυλάσσει έτσι και διαφυλάσσει την επιστημονική και ακαδημαική του υστεροφημία.

Κλείνοντας την κριτική παρουσίαση του ενδιαφέροντος αυτού συγγράμματος του κυρίου Ρουμελιώτη στην οποία συμπεριέλαβα και δικά μου σχόλια, απόψεις και παρατηρήσεις, επιθυμώ να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις γραμμένες εκατό χρόνια πριν, αλλά πάντα επίκαιρες, σχετικά με αντίστοιχες οικονομικές κρίσεις:
“…Η ατομική ιδιοκτησία που στηρίζεται στην εργασία του μικρονοικοκύρη, ο ελεύθερος ανταγωνισμός, η δημοκρατία – όλα τούτα τα συνθήματα, που μ’ αυτά οι καπιταλιστές και ο Τύπος τους εξαπατούν τους εργάτες και τους αγρότες, ξεπεράστηκαν πια πολύ. Ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε σε παγκόσμιο σύστημα αποικιακής καταπίεσης και χρηματιστικής κατάπνιξης της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού της γης από μια χούφτα «προηγμένες» χώρες. Και το μοίρασμα αυτής της «λείας» γίνεται ανάμεσα σε 2-3 ληστές με παγκόσμια δύναμη, οπλισμένους ως τα δόντια (Αμερική, Γαλλία, Γερμανία), που τραβούν όλη τη γη στον πόλεμο τους για το μοίρασμα της λείας τους.”
Το παραπάνω απόσπασμα και μια πλήρη ανάλυση των σύχρονων οικονομικών φαινομένων μπορεί να τα βρεί ο αναγνώστης που θέλει να εμβαθύνει στην επιστημονική οικονομική και πολιτική ανάλυση του αιώνα μας στο βιβλίο “Ιμπεριαλισμός:Το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού” του Β.Ι. Λένιν.

30 Οκτώβρη 2012
Φιλικά, Κανετάκης Γιώργος

* Ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και έχει αναλάβει τη θέση του αναπληρωτή εκτελεστικού διευθυντή.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Σουέζ της Αιγύπτου. 18 Αυγούστου του 1947. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στη Γαλλία. Παντρεμένος, με μία κόρη.
Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Παρισιού ΙΙ, διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Παρισιού Ι και πτυχιούχος της Σορβόνης. Διατέλεσε διαδοχικά ερευνητής και καθηγητής στο Κέντρο Σύγχρονων Οικονομικών Μεθόδων στο Παρίσι, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών στην Αθήνα και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Από τη θέση του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πειραιά παραιτήθηκε το 1989 για να εκλεγεί μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, οργάνωσε, ως σύμβουλος του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Ξενοφώντα Ζολώτα, την Υπηρεσία Ελέγχου των Εισαγωγών και Εξαγωγών και διηύθυνε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Νομισματικών και Πιστωτικών Θεμάτων του Υπουργείου Συντονισμού. Ταυτόχρονα πραγματοποίησε, για λογαριασμό των Ηνωμένων Εθνών, διάφορες αποστολές σε αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να συμβουλεύσει τις κυβερνήσεις τους σε θέματα σχετικά με τις δραστηριότητες των πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Διατέλεσε σύμβουλος του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στη Βουλή των Ελλήνων και μέλος όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ κατά την περίοδο 1981-1989 και συγκεκριμένα: υφυπουργός Συντονισμού, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, υπουργός Εμπορίου και υπουργός Εθνικής Οικονομίας.